Nieuwsbericht

Onderschat bestuiving door nachtvlinders niet!

donderdag 15 februari 2024

Als het gaat over de bestuiving van zowel landbouwgewassen als wilde planten, dan wordt er vaak van uitgegaan dat bijen daar met name verantwoordelijk voor zijn. We weten dat ook wel andere insecten, zoals zweefvliegen, dagvlinders en kevers een rol spelen, maar dat zijn allemaal dagactieve insecten. Die zien we van bloem naar bloem gaan. Maar hoe zit het met bloembezoek in de nacht?

Nachtvlinders op klimop: v.l.n.r. boven zwartvlekwinteeruil en taxusspikkelspanner, onder bruine herfstuil en kadeni-stofuil. Nachtvlinders op klimop: v.l.n.r. boven zwartvlekwinteeruil en taxusspikkelspanner, onder bruine herfstuil en kadeni-stofuil.

Doordat het donker is zien we dat natuurlijk veel minder, maar we weten wel dat er ook in de nacht bloembezoek is. Zo is er in dit Nature Todaybericht aandacht voor bloembezoek van nachtvlinders op vlinderstruiken en zijn er ook andere anekdotes over en foto’s van nachtvlinders op bijvoorbeeld smeerwortel, kornoelje en fluitenkruid. Ook van klimop is bekend dat daar regelmatig nachtvlinders op afkomen. Tijdens een bestuivingsonderzoek in het verenigd Koninkrijk bleek dat de bestuiving van klimop door insecten van groot belang is voor de vruchtzetting. Maar ook hier werd alleen tussen 10:00 en 15:00 uur gekeken en dus niet in de nacht.

Bestuiving van aardbeien

Motten bezoeken zeker bloemen, maar welke bijdrage leveren ze aan de bestuiving? Daarover zijn een aantal artikelen verschenen. Anne Roovers heeft, tijdens een stage bij De Vlinderstichting, aangetoond dat nachtvlinders een niet te onderschatten rol vervullen bij de bestuiving van aardbeien. In het Verenigd Koninkrijk is gekeken naar bloembezoek op rode klaver, zowel overdag als ’s nachts.

Motten op bloemen: v.l.n.r. rozenblaadje op koninginnenkruid; oranjegeel halmuiltje op kornoelje; kleine groenbandspanner op fluitenkruid; koperuil en goudvenstertje, beide op smeerwortel. Motten op bloemen: v.l.n.r. rozenblaadje op koninginnenkruid; oranjegeel halmuiltje op kornoelje; kleine groenbandspanner op fluitenkruid; koperuil en goudvenstertje, beide op smeerwortel.

Negeren van nachtbestuivers

Windevedermot op ijzerhard. Windevedermot op ijzerhard.

In dat laatstgenoemde onderzoek is geprobeerd om een gebalanceerde monitoring van alle bestuivende taxa uit te voeren door middel van een time-lapse camera. Hiermee werden gedurende het hele seizoen dag en nacht rode klavers gefilmd. Daarbij bleek dat nachtvlinders 34 procent van het totaal aantal bezoeken aan de bloemen brachten. De auteurs concluderen dat nachtvlinders een niet te negeren bijdrage leveren aan de bestuiving van rode klaver en dat die bijdrage tot nu toe altijd systematisch over het hoofd is gezien.

Spaans onderzoek

Datzelfde concluderen Spaanse onderzoekers die hebben gekeken naar de bestuiving van wilde planten in een aantal berggebieden. Het negeren van nachtbestuivers (meer dan alleen nachtvlinders) zorgt voor een vertekend beeld van de structuur van plant-bestuivernetwerken met relevante implicaties. De relatie tussen bestuivers en zaadzetting wordt alleen duidelijk als daar nachtbestuivers in meegenomen worden. Nachtvlinders zijn daar een belangrijk onderdeel van. Trends in nachtvlinders hebben dan ook een duidelijk effect op bestuiving en zaadzetting, zowel van landbouwgewassen als wilde planten.