Nieuwsbericht

Nog steeds bont zandoogjes in uw tuin

donderdag 19 september 2024

De dagpauwogen, die in begin september massaal aanwezig waren, zijn al weer voor een groot deel weg gekropen in hun overwinteringsplaatsen. De landkaartjes zijn nu rups en gaan voor de winter verpoppen. Ook de koolwitjes nemen in aantal af, maar het bont zandoogje is nu, in de tweede helft van september, nog volop te zien, ook in de tuin.

Vrouwtjes van het bont zandoogje zijn lichter van kleur, met grotere lichte vlekken (Bron: Kars Veling). Vrouwtjes van het bont zandoogje zijn lichter van kleur, met grotere lichte vlekken (Bron: Kars Veling).

Bont zandoogje kun je eigenlijk overal aantreffen, als er maar een boom of struik in de buurt is. Alleen in de hele open weidegebieden en uitgestrekte akkers is deze vlinder afwezig. Hij is niet te verwarren met andere soorten met de bruine kleur en de crème-gele stippen. De mannetjes zijn donkerder dan de vrouwtjes en hebben kleinere lichte stippen. De vrouwtjes zijn ook wat groter en ogen dus duidelijk lichter dan de mannetjes.

Territorium

Mannetjes herken je ook aan hun gedrag. Ze zoeken een plek met goed overzicht over de omgeving en gaan daar ‘op wacht’ zitten. Alles wat beweegt wordt achtervolgd en onderzocht. Als het een ander mannetje is volgt een luchtgevecht, of schijngevecht die tot op vele tientallen meters hoog kan worden uitgevochten. Uiteindelijk komt er een mannetje weer terug op de post. Het blijkt dat dit vaak de oorspronkelijke ‘eigenaar’ was, die misschien net wat gemotiveerder was dan de indringer.

De verspreiding van bont zandoogje in 2024 (links), de gemidelde aantallen per route van 1km in 2024 en in twee perioden vanaf 1990 (Bron, Kaartje: NDFF, grafiek: voorlopige gegevens Meetnet vlinders (NEM)). De verspreiding van bont zandoogje in 2024 (links), de gemidelde aantallen per route van 1km in 2024 en in twee perioden vanaf 1990 (Bron, Kaartje: NDFF, grafiek: voorlopige gegevens Meetnet vlinders (NEM)).

Levenscyclus

De mannetjes van bont zandoogje zijn erg territoriaal en jagen andere mannetjes fanatiek weg (Bron: Kars Veling). De mannetjes van bont zandoogje zijn erg territoriaal en jagen andere mannetjes fanatiek weg (Bron: Kars Veling).

De komende weken zijn de bont zandoogjes nog aanwezig en als zware nachtvorst uitblijft wel tot in november. Het is de derde generatie die nu vliegt. De eerste verscheen al in april en de tweede vloog midden in de zomer. Uit die zomervlinders komen nu de nakomelingen tevoorschijn. Dankzij de warmte en dankzij het feit dat de bodem nog lekker vochtig is hebben de rupsen zich erg goed kunnen ontwikkelen en de vlinders zijn nu veel aanwezig.

Eitjes

Meestal zetten de vrouwtjes de eitjes afzonderlijk af op de onderkant van bladeren, bij voorkeur van kleine, geïsoleerde pollen. In de zomer worden vooral grassen gebruikt die in de schaduw groeien, in het voorjaar en de nazomer planten die op zonnige, halfopen plaatsen voorkomen, zoals in bosranden of langs brede bospaden. Ook kiezen ze dan vaak een plek vlakbij een opgaand element, bijvoorbeeld een boomstam, waar het net iets warmer is dan de omgeving.

Rupsen

De groeisnelheid van de rupsen verschilt onderling aanzienlijk; sommige rupsen groeien wel drie keer zo snel als andere. De soort overwintert gewoonlijk als pop, maar een gedeelte van de rupsen die na half augustus uit het ei komen, gaat als rups de winter in. Maar voorlopig kun je nog genieten van de vlinders, ook in de tuin!

Soort van de week

Het bont zandoogje is een leuke soort om nu waar te nemen, maar ben je benieuwd wat er nog meer zo laat in het jaar rondvliegt? Elke week wordt er een vlindersoort uitgelicht. Dit zijn zowel dag- als nachtvlinders.

Lees verder

2024 BontZandoogje KarsVeling Natuurbericht ParargeAegeria