Nieuwsbericht

Zingende dagpauwogen

donderdag 7 oktober 2021

De dagpauwoog overwintert als vlinder. Deze zoekt in september en oktober een donker en koel plekje om tot in februari rustig te zitten en zo de ongunstige winterperiode te overleven. Er zijn echter genoeg andere dieren die zo’n dagpauwoog willen oppeuzelen, maar daar hebben ze wat op gevonden. Zo is de dagpauwoog een van de weinige dagvlinders die geluid kunnen maken.

De dagpauwoog komt overal in Nederland voor. De rupsen eten vrijwel uitsluitend grote brandnetel (al bleek onlangs dat ze ook dol zijn op hop). Nu is brandnetel ook een zeer algemene voorkomende plant, maar de kwaliteit is niet altijd even goed. Zo zagen we dat door de lange droge en hete periodes in 2018 en 2019 brandnetel er wat kwijnend bij stond. Ze waren nog wel te eten, maar het waren zeker geen topjaren voor de dagpauwoog.

'Normaal' dagpauwoog-jaar

In ‘normale’ jaren heeft de dagpauwoog één generatie per jaar. De vlinders komen in het vroege voorjaar uit hun winterslaap. Dan gaan ze op zoek naar een soortgenoot. Nadat de vrouwtjes eitjes hebben gelegd op brandnetel gaan de vlinders dood.

De rupsen leven van brandnetel en groeien razendsnel tot ze van eind mei tot in de loop van juni verpoppen. In juli en augustus komen de nieuwe vlinders uit de pop. Vaak gaan deze even in zomerrust en in september komen ze nog weer tevoorschijn om flink wat nectar te drinken. Zo gaan ze met een 'volle buik' in winterslaap.

Tweede generatie dagpauwogen in 2021. Tweede generatie dagpauwogen in 2021.

Overwinteren

Dagpauwoog in de nok van het dak. Dagpauwoog in de nok van het dak.

In sommige jaren planten de zomervlinders zich nog een keer voort. Dan spreken we van een 'tweede generatie' in september. Dit jaar is deze tweede generatie erg groot: de dagpauwoog is nu zeer talrijk. Ze worden vooral veel gezien op plekken waar bloeiende planten staan. Laat in het jaar is dat bijvoorbeeld klimop, herfstaster en ijzerhard. De vlinders gaan binnenkort op zoek naar een plek om te overwinteren.

Camouflagepak

De bovenkant van de dagpauwoog is zeer fel gekleurd, met opvallende schijn-ogen. De onderkant is juist donkerbruin tot zwart. Dagpauwogen slapen met hun vleugels dichtgeklapt, zodat je alleen de onderkant ziet. Zo zorgen ze dat ze niet opvallen op de donkere koele plekken die ze opzoeken om te overwinteren.

Verstoren

Worden ze toch verstoord dan klapperen ze met hun vleugels waardoor de felle bovenzijde te zien is en ze hopen daarmee eventuele vijanden af te schrikken. Ook kunnen ze een geluid maken met hun vleugels, dat nog angstaanjagender zou zijn. Het is een sissend geluid en als je een dagpauwoog in overwintering stoort kun je het horen.