Nieuwsbericht

Is avondrood kleurenblind?

donderdag 18 november 2021

Wat heeft een avondrood aan zijn prachtige zuurstokroze kleur? Deze pijlstaart is alleen ’s nachts actief en zonder licht wordt ook het mooiste roze grijs, toch? Ja, voor ons mensen wel, maar het blijkt dat flink wat dieren ook in het donker nog kleuren zien.

Bij het groot avondrood werd als eerste vastgesteld dat ze in het donker kleuren kunnen zien. Bij het groot avondrood werd als eerste vastgesteld dat ze in het donker kleuren kunnen zien.

Het is voor mensen moeilijk voor te stellen hoe andere dieren de wereld zien. Daarom is lang, ook door wetenschappers, gedacht dat nachtdieren ook alleen maar in ‘vijftig tinten grijs’ kunnen zien. Op de website van BBC earth stond een interessant stuk van Carolina Williams over dit fenomeen. Als je erover nadenkt is het wel logisch dat nachtdieren wel kleuren kunnen zien, want kleuren zien is ‘s nachts net zo nuttig voor het vinden van voedsel, partners en onderdak als overdag.

Fotonen, kegeltjes en staafjes

In de natuur hebben de nachtdieren manieren gevonden om dit voor elkaar te krijgen. Maar dat gaat in tegen het feit dat de meeste ogen in het dierenrijk ontwikkeld zijn voor hetzelfde doel, namelijk om fotonen, minuscule deeltjes waaruit een straal licht bestaat, te detecteren. Als de zon ondergaat en er minder fotonen zijn, dan werken die ogen minder goed. Onze menselijke kleurreceptoren stoppen als het zo donker is als bij halve maan. Op dat moment schakelen we over op een veel gevoeliger, maar kleurenblind, systeem van staafjes. Wij zien dan alleen nog maar grijstinten.

Groot avondrood

Het eerste dier waarvan duidelijk werd dat hij wel degelijk kleuren kon onderscheiden in het donker was de vlinder groot avondrood. Deze prachtige grote roze pijlstaart is een nachtvlinder, die verspreid in heel Nederland voorkomt. De vlinder vliegt midden zomer en is alleen ’s nachts actief. Vlinders worden wel gezien op kamperfoelie of tabak, bloemen met een lange kroonbuis die juist als het donker is hun geur afgeven om zo nachtvlinders aan te lokken. De vlinders staan al klapwiekend voor de bloem en zuigen met hun lange roltong de nectar onderuit de kroonbuis.

's Nachts zien

Avondrood heeft ogen met grotere lenzen waarin de afstand die het licht nodig heeft om de receptoren te bereiken is verkort. Hierdoor kunnen ze ultraviolet, geel en blauw detecteren, zelfs op een maanloze nacht als het enige licht dat van de sterren is. In het donker kunnen ze kleurige bloemen net zo gemakkelijk vinden als dagvlinders dat overdag kunnen..

Zie jij een groot avondrood? Geef het dan door via Telmee of Waarneming.nl. 

Vlindernieuws

Elke maand leuke weetjes over vlinders in je mailbox? Meld je dan aan voor ons Vlindernieuws! Tips van onze kenners, het laatste nieuws en dingen die je nog niet over deze insecten wist.

Aanmelden

2021 Avondrood BBCearth CarolineWilliams Deilephila KarsVeling Natuurbericht