Nieuwsbericht

Om dit soort vragen te kunnen beantwoorden, verzamelt De Vlinderstichting al sinds 1990 actuele informatie over de veranderingen in de dagvlinderstand in Nederland. Later zijn daar ook de meetnetten voor libellen én nachtvlinders bijgekomen. Er zijn Nederland honderden telroutes uitgezet die overal op dezelfde manier worden gemonitord.

Vrijwilligers door heel het land

Het tellen door heel Nederland kunnen we niet alleen. Daarom zijn we ontzettend blij met een actieve vrijwilligersgroep van ruim 2.500(!) tellers verspreid door het land. Dit zijn vrijwilligers die (soms wekelijks) een vaste route lopen in hun eigen gebied en alle waarnemingen van vlinders en libellen aan ons doorgeven. En vrijwilligers van het meetnet nachtvlinders, die op vaste plekken de stand van de nachtvlinders bijhouden.

De vrijwilligers zetten we graag in het zonnetje en gedurende ons jubileumjaar (2023) stellen we iedere maand één of meerdere tellers aan u voor. Deze maand zijn we in Overijssel geweest met onze eerste jubileumactiviteit, waar de Insecten- en Vlinderwerkgroep Zwolle e.o. een actieve kern heeft van 30-40 leden. Ze houden zich onder andere bezig met het tellen van de sleedoorpage-eitjes, maar ze doen nog meer voor De Vlinderstichting én voor Zwolle.

‘Als vrijwilliger houd ik mij bezig met monitoring; zo neem ik jaarlijks deel aan de sleedoornpage-eitjes tellingen in de winter. Ik neem dan ook graag andere soorten mee, zoals de blauwrandspanner. Er is van alles te zien in de struiken, als je maar goed zoekt en weet waar je moet kijken. Als nachtvlinderkenner binnen de werkgroep geeft ik van mei tot september regelmatig nachtvlinder excursies. Als het over nachtvlinders gaat geven ze mijn naam door. De excursies zijn voor onze werkgroep en iedereen uit Zwolle en omgeving die eraan deel wil nemen. Soms krijgen we ook een aanvraag binnen voor een presentatie of een excursie op locatie. Heel leuk om anderen enthousiast te maken voor de nachtvlinders.’

Het zoeken en vinden van vlinders (eitje, rups of imago) maakt het extra leuk als het een bijzondere soort is. 'Zo was ik op een winterse dag met de werkgroep sleedoornpage-eitjes aan het zoeken bij het sportpark Jo van Marle (sportclub Zwolsche Boys). Heerlijk zen van takje naar takje, opeens zat ik in plaats van bij een sleedoornstruik te kijken bij een meidoorn. Mijn oog viel op een zwart streepje in de stengel. Ik herkende het door een eerdere uitgave van het tijdschrift Vlinders en wist dat het ging om een mijn van de zeldzame geelkopmot. Ik was benieuwd en nam het takje mee naar huis. Na bijna drie maanden kwam er geen vlinder uit maar een sluipwesp die de geelkopmot in het takje had geparasiteerd. Dat was een domper. Ik maakte nog snel wat foto’s van de sluipwesp en plaatste mijn waarneming online. Bleek later dat het om een zeldzame sluipwesp ging, die in Nederland nog niet eerder op de foto was gezet! Uiteindelijk toch nog een bijzondere vondst, ondanks dat het niet was waar ik naar zocht.’

Uiteraard stelden we Silvio de vraag wat nou zijn lieveling dag- en nachtvlinders zijn. Bij de dagvlinder is de grote weerschijnvlinder favoriet. Hij is groot, heeft mooie kleuren en is weinig te zien. Na het zien van de vlinder ging hij ook op zoek naar de rups, die leeft op wilgen. Na drie jaar regelmatig wilgen afstruinen (in het juiste seizoen) is het hem eindelijk gelukt. Toch weer een euforisch moment als je zo een rups dan tegenkomt. Al is de vlinder mooier om te zien, aldus Silvio.

‘Voor de nachtvlinder kies ik een soort die veel voorkomt in Zwolle: de meidoornspanner. Deze vliegt in de winter, vanaf januari start hij met vliegen, als er weinig andere soorten te zien zijn. Zo struin ik heel Zwolle af met de fiets, op zoek naar oude heggen/struwelen van meidoorn of sleedoorn. Ze hebben een interessante verspreiding: hier in Zwolle kiezen ze vooral de oude hagen en struwelen uit, die al minimaal 100 jaar op de kaart staan, daar zijn ze goed te vinden. Het is dan ook jammer dat in de loop der jaren veel oude heggen gesneuveld zijn. Inmiddels is er weer aandacht voor en planten we in Nederland steeds meer inheemse en streekgebonden struiken, bomen en planten aan. Een goede ontwikkeling!’

Dirkje Stoltenborgh (80!) is nog steeds een actief meetnetteller voor De Vlinderstichting. Ze is al 25 jaar vrijwilliger voor deze natuurbeschermingsorganisatie. En bovendien was ze een van de oprichters van de werkgroep in Zwolle. Ook bij haar begon de interesse voor de natuur vroeg. Ze is opgegroeid in Nederlands-Indië en met 8 jaar naar Nederland gekomen.

'Toen ik een jaar of 10 à 11 was heb ik mijn grootvader regelmatig geholpen bij het monitoren van kastanjes. Dit om de ontwikkeling van kastanjes in kaart te brengen. Wellicht dat daar ook het zaadje is geplant voor mijn interesse in de natuur.'

Later toen Dirkje in het hoge noorden van Nederland woonde kwam ze in contact met een boer, hij maakte haar attent op een vlindercursus. Ze kreeg de smaak te pakken en ging zelf (samen met een andere vlinderliefhebber) ook cursussen over vlinders aanbieden.

‘In 2008 verhuisde ik naar Zwolle. Daar zocht ik contact met de IVN, voor het verzorgen van een vlindercursus. Daar heb ik destijds ook de vrijwilligersinsecten- en vlinderwerkgroep opgericht, samen met wijlen Leo Winter. Inmiddels is het stokje over genomen door Martin Wolters. Zelf ben ik niet meer actief betrokken bij de groep, doordat ik niet meer in Zwolle woon in combinatie met mijn leeftijd. Maar het blijft leuk om te zien hoe actief deze groep nog steeds is – en nog steeds groeit!’

Als vrijwilliger voor De Vlinderstichting is Dirkje echter nog hartstikke actief. Sinds ze in Ommen woont is ze lid van de vrijwilligersgroep Vechtdal. Ze telt 3(!) routes in haar omgeving. Onder andere Luttenbergerven samen met Martin Wolters en het Junner Koeland.

‘Ik geniet er ook van om met andere vrijwilligers rond te lopen. Bijvoorbeeld met Silvio. Hij ziet zoveel andere dingen, heeft heel veel kennis én kan het goed overbrengen. Zo wil ik nog een keer op aarde terugkomen. Met zijn passie voor de natuur!’

Toen ze nog in het hoge noorden woonde heeft ze samen met Theo Buys het bont zandoogje op de kaart gezet, voor die regio. En ook kwam ze jaren geleden een overwinterende atalanta tegen.

‘Nieuwe dingen ontdekken maakt de waarnemingen interessant. Maar het is net zo leuk om het gebruikelijke te zien. Uiteindelijk gaat het om inventariseren. Vrienden en kennissen van mij reageerden nog wel eens verbaasd over mijn vrijwilligerswerk. Dat zoiets überhaupt bestaat, dat wisten ze niet. Het is fijn als steeds meer mensen er vanaf weten: al die waarnemingen en gegevens door heel het land zijn zo waardevol!’

Iets wat Dirkje ook nog aanstipt is de voorlichting naar kinderen vanuit De Vlinderstichting. Zoals het Koolwitjes in de klas-pakket. Maar ook de betrokkenheid van kinderen bij verschillende excursies, ze zijn eigenlijk altijd welkom om mee te gaan. Want kinderen en natuur, dáár begint het.

Ook Dirkje hoeft niet lang na te denken als we haar vragen naar haar lievelingsvlinder. Het oranjetipje.

‘Als ik die zie aan het begin van de lente dan ga ik lachen en huppelen. Dat is altijd zo gebleven. Het vrouwtje is moeilijk te herkennen: die lijkt veel op een witje. Op een gegeven moment, jaren geleden, zag ik veel oranjetipjes vliegen. Toen dacht ik: en nou wil ik een vrouwtje zien! Ik ben toen in het weiland gaan liggen om te kijken naar de onderkant van de vlinders, daaraan kun je het beste een vrouwtje onderscheiden van een witje. Het is me gelukt! Echt schitterend om te zien.’

Wil je je ook aanmelden als vrijwilliger voor onze meetnetten, of wil je er meer over horen?
Ga naar www.vlinderstichting.nl/landelijk-meetprogramma

Of kom in contact met Insecten- en Vlinderwerkgroep Zwolle e.o. via insecten@ivnzwolle.nl of kijk op www.facebook.com/InsectenVlinderwerkgroepZwolle

Benieuwd hoe je op een andere manier kunt bijdragen aan De Vlinderstichting?

• Steun ons werk door middel van een structurele of eenmalige bijdrage
• Maak jouw tuin vlindervriendelijk
• Geef waarnemingen door
• Blijf op de hoogte via onze maandelijkse nieuwsbrief