Nieuwsbericht

Ecoloog Koert van Geffen verbonden aan de leerstoelgroep Natuurbeheer en plantenecologie van de Wageningen Universiteit deed een serie proeven om uit te zoeken of het overvloedig gebruik van kunstlicht een mogelijke oorzaak vormt voor de teruggang van het aantal nachtvlinders in Nederland. De onderzoeker stelt dat er sterke aanwijzingen zijn dat er invloed van kunstlicht is.

Van Geffen keek naar de invloed van licht op de groei van rupsen. Hij zette jonge rupsen van het kooluiltje onder verschillende kleuren licht, met het donker als blanco. Het effect bleef uit. De verwachting van de onderzoeker was dat de rupsen onder licht minder zouden groeien, maar dat was niet zo. Ze groeiden even hard als de rupsen in het donker. Een effect werd wel zichtbaar bij het verpoppen. Onder normale omstandigheden komen kooluiltjes tot twee generaties in een seizoen. De najaarsgeneratie poppen kennen een ruststadium in afwachting van het voorjaar. De afnemende daglengte is de trigger om dit stadium in te gaan. Onder de invloed van kunstlicht komen de kooluiltjes maanden eerder uit hun popstadium.

Feromonen

Licht grijpt volgens de onderzoeker al in een veel eerder stadium van het voortplantingsproces van de nachtvlinder beslissend in. Kooluilvrouwtjes gebruiken seksferomonen om mannetjes aan te trekken om mee te paren. Van Geffen onderzocht wat licht doet met de productie van die lokstoffen. Het bleek dat de productie grotendeels stilvalt. Bovendien beïnvloedt licht ook de samenstelling van het feromonenpalet dat vrouwtjes aanmaken. Van een van de aantrekkende stoffen wordt minder aangemaakt en van een andere stof, die voor kooluiltjes afstotend werkt, juist meer.

Van Geffen deed zijn proeven in een laboratorium. Maar ook in de natuur lijkt dit effect er te zijn. Hij onderzocht dat door naar het paringssucces van de kleine wintervlinder te kijken. In een bos hing hij een lamp in een boom en ving vervolgens de vrouwtjes. In het donker bleek de helft van de gevangen vrouwtjes te zijn bevrucht, onder groen licht was dat nog maar een fractie.

bron: Resource - Wageningen UR, 24/02/14