Nieuwsbericht

Mooie vlinder gezien? Veel mensen melden hun waarnemingen op sites als telmee.nl of waarneming.nl en bouwen zo samen een enorme database op. Deze 'losse' waarnemingen zijn waardevol materiaal voor onderzoekers. Met geavanceerde statistische technieken kunnen zij er veranderingen in de verspreiding van soorten mee volgen, schrijven medewerkers van het CBS en De Vlinderstichting.

Veranderingen in aantallen en in verspreiding worden tot nu toe gemonitord met meetnetten. Vrijwilligers turven de aanwezigheid van soorten volgens een gestandaardiseerde opzet. De auteurs vroegen zich af of ze ook iets konden met de vele losse waarnemingen die er zijn.

Losse waarnemingen leveren niet zonder meer betrouwbare trends op. Het is immers onwaarschijnlijk dat de waarnemers elk jaar even actief vlinders of libellen tellen, zoals een voorwaarde is voor de meetnetten. Bovendien zullen veel mensen alleen bijzondere soorten rapporteren en gewone soorten negeren. Maar nieuwe statistische modellen, ‘occupancy modellen’, onderscheiden het wel of niet aanwezig zijn van een soort van het wel of niet opgemerkt worden. Deze modellen kunnen bovendien rekening houden met wisselende inspanningen van de waarnemers over de jaren heen en met hun neiging vooral bijzondere soorten te melden.

De auteurs pasten deze modellen toe op losse waarnemingen van 37 soorten vlinders over 20 jaar en van 40 soorten libellen over 12 jaar en berekenden veranderingen in de verspreiding van al deze soorten. De gevonden resultaten kwamen goed overeen met de veranderingen zoals ze uit meetnetgegevens naar voren kwamen.
Conclusie: ook losse waarnemingen zijn een rijke bron van informatie. Ze maken de meetnetten niet overbodig (die blijven nodig voor trends in het aantal vlinders en libellen), schrijven de auteurs, maar zijn een goede aanvulling voor soorten of in landen waar gestandaardiseerde metingen onhaalbaar zijn.