Nieuwsbericht

Bij het begin van het meetnet vlinders (in 1990) kwam de bosparelmoervlinder nog voor op één plek in Drenthe en verder alleen op de Veluwe. In Drenthe, in de Schoonloër Strubben,  een mengeling van een stukje heide en oud hakhoutbos van niet meer dan een paar hectare, vlogen heel veel bosparelmoervlinders. Maar in 1996 kelderde de populatie naar 12 exemplaren en in 1997 werden er helemaal geen meer gezien. Waardoor deze ‘crash’ veroorzaakt werd, weten we niet zeker, wel dat kleine geïsoleerde populaties altijd gevoelig zijn voor ziektes of parasieten. Sindsdien zit de bosparelmoervlinder alleen nog op de Veluwe. We kunnen hier twee deelgebieden worden onderscheiden, een noordelijke en een zuidelijke. Op de Veluwe liggen weliswaar veel routes in het kader van het meetnet vlinders, toch waren er in de jaren negentig maar een paar waar regelmatig flinke aantallen van de bosparelmoervlinder gezien werden. Andere gebieden waren minder gemakkelijk toegankelijk, waardoor deze onregelmatig werden geteld. Samen met het sterk wisselende voorkomen van de bosparelmoervlinder leidt dat ertoe dat we eigenlijk pas vanaf 2001 een representatieve trend voor de twee deelgebieden kunnen berekenen.

We zien flinke schommelingen in aantal, waarbij de piek van 2005 en 2016 tegelijk was op de Noord- en Zuid-Veluwe, maar de middelste piek valt op de Zuid-Veluwe in 2011 en op de Noord-Veluwe twee jaar later. Na 2018 lijkt de bosparelmoervlinder verdwenen van de Zuidoost-Veluwe (Imbosch en Veluwezoom). Wat veroorzaakt die enorme schommelingen in aantal bij de bosparelmoervlinder? In Engeland blijkt dat te komen door het bosbeheer, want daar zit de bosparelmoervlinder in hakhout. Hier in Nederland is dat niet de verklaring. Het valt op dat de pieken en dalen synchroon lopen, ook in delen die een heel eind van elkaar af liggen. Dat hangt meer samen met het weer of met een parasietencyclus. Zijn er veel vlinders, dan komen er steeds meer parasieten want er is volop voedsel. Hierdoor stort de vlinderpopulatie in en vervolgens ook weer de parasietenpopulatie omdat er te weinig te eten is. De vlinderpopulatie gaat weer groeien.

De laatste paar jaar zijn de aantallen die worden geteld beangstigend laag en dat heeft vast ook te maken met de droogte van de afgelopen jaren. Het dal van nu is wel anders van karakter dan dat van 2007-2008: in plaats van verlies van een aantal plekjes binnen een groter gebied is nu een deel van het verspreidingsgebied verlaten. Hervestiging is dan een stuk lastiger en dit zou op de Zuid-Veluwe weleens structureler van aard kunnen zijn. Samen met studenten wordt nu onderzoek gedaan om te kijken wat we kunnen doen om deze soort weer te laten toenemen.