Nieuwsbericht

Hoge temperatuur slecht voor overwinterende vlinders

maandag 9 januari 2023

De winter is, met een korte koude onderbreking, veel warmer dan gemiddeld. Dat betekent dat veel overwinterende vlinders uit hun winterslaap komen en dat is geen goed nieuws. Veel vlinders overwinteren als ei, rups of pop en wat deze temperaturen daarvoor betekenen is helemaal onduidelijk. Zelfs als het nu weer snel kouder zou worden is mogelijk het kwaad al geschied.

De argusvlinder overwintert als rups De argusvlinder overwintert als rups

Op nieuwjaarsdag vlogen er al citroenvlinders en in de eerste week van januari zijn ook kleine vos, dagpauwoog, gehakkelde aurelia en atalanta al ‘buiten’ en actief gezien. Dat ze nu worden opgemerkt komt vooral doordat er af en toe zon bij komt. Een temperatuur van 10 tot 13 graden Celsius is hoog genoeg om de vlinders uit hun winterslaap te lokken, maar vliegen kunnen ze niet bij die temperatuur en stil weg gekropen worden ze niet gemakkelijk gezien. Ze hebben de zon nodig om hun lichaamstemperatuur omhoog te brengen tot zeker 20, maar bij voorkeur 30 graden. Maar ook toen ze stil zaten weggekropen en niet werden gemeld hebben ze wel degelijk energie verbruikt. Het ontwaken uit winterslaap is een forse klus, die flinke inspanningen vergt. En omdat de warme periode in november en begin december werden afgewisseld met een week met echte vorstnachten betekent dat de vlinders toen juist weer energie gebruikten om weer in winterslaap te komen. En hoe minder reserves ze over hebben hoe kleiner de kans dat ze zich in het voorjaar succesvol kunnen voortplanten.

De vijf vlinderoverwinteraars van de dagvlinders De vijf vlinderoverwinteraars van de dagvlinders

 

Bovenstaand verhaal gaat vooral op voor de vier vlinderoverwinteraars dagpauwoog, kleine vos, citroenvlinder en gehakkelde aurelia. Deze hebben een echte winterslaap. De atalanta, die ook steeds vaker in de winter hier blijft, heeft geen winterslaap, maar gaat in winterrust als het te koud is. Dat kost minder energie en ook het weer actief worden is sneller en minder inspannend. Nadeel is echter wel dat ze minder goed tegen de vorst kunnen en het is waarschijnlijk dat flink wat overwinterende atalanta’s tijdens de koude periode zijn gesneuveld. Alle andere dagvlinders zijn nu ergens als ei, rups of pop aanwezig en welke invloed de hoge temperaturen op hun winterrust/slaap heeft is onduidelijk. Kortom: hoewel het best kicken is om op nieuwjaarsdag al een dagvlinder te zien vliegen, voor de vlinders is dit zeker geen voordeel. Klimaatverandering kan ook op deze manier zeer negatief uitwerken.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting

2022 Citroenvlinder GehakkeldeAurelia KarsVeling KleineVos klimaatverandering Natuurbericht overwinteren