donderdag 9 april 2020
Vanuit de tunnelbak waar je met de auto doorheen rijdt is er weinig van te zien. Maar sta je op het viaduct over de A4 ter hoogte van Schipluiden, dan zie je aan weerszijden van de snelweg een kleurrijke bloemenzee. Deze bloemrijke bermen staan bekend als de Honey Highway.
De Honey Highway is een initiatief om bijen, vlinders en andere bestuivers aan voedsel te helpen. De Vlinderstichting heeft samen met EIS Kenniscentrum Insecten in opdracht van Rijkswaterstaat, onderzoek gedaan naar het voorkomen van vlinders, bijen en zweefvliegen in de Honey Highway.
De bermen langs de A4 zijn ingezaaid in 2015 en hebben zich inmiddels ontwikkeld tot een kruidenrijke vegetatie met 38 soorten bloemen in de afgelopen zomer. In het onderzoek wordt de Honey Highway vergeleken met bermen iets verderop langs de snelweg die op dezelfde wijze zijn aangelegd, maar niet zijn ingezaaid. De spontaan opgekomen vegetatie bestond daar in 2019 uit 28 soorten bloemen.
In de Honey Highway werden afgelopen jaar bijna drie keer zoveel vlinders aangetroffen als in de controlebermen. Ook in 2017 en 2018 waren de aantallen in de ingezaaide bermen hoger. Vooral voor de groep boerenlandvlinders lijken de bermen een succes. Van het bruin zandoogje en het icarusblauwtje werden zulke hoge aantallen gevonden dat het aannemelijk is dat deze soorten zich in de Honey Highway voortplanten. Ook het hooibeestje, dat in de omgeving nogal zeldzaam is, bleek de weg naar de berm gevonden te hebben. De zweefvliegen laten een vergelijkbaar resultaat zien: er werden er aanzienlijk meer aangetroffen in de ingezaaide bloemenstroken dan in de spontaan ontwikkelde bermen.
Voor bijen pakte de Honey Highway minder succesvol uit. Zij hielden zich liever op in de controlebermen. Sinds 2017 is het aantal bijen in de Honey Highway zelfs afgenomen, terwijl het in de controlebermen toenam. Omdat wilde bijen een beperkte actieradius hebben (enkele honderden meters) is het belangrijk dat nest en voedsel zich dicht bij elkaar bevinden. De Honey Highway bestaat inmiddels echter uit een hoge en dichte vegetatie en biedt dus wel voedsel maar weinig nestgelegenheid. In de controlebermen is meer open zand aanwezig waar bijen hun nestjes in kunnen graven.
Naast inzaaien met een geschikt bloemenmengsel is het dus ook van belang dat de bermen goed beheerd worden. In de Honey Highway zouden plaatselijk plekken met open zand gemaakt kunnen worden om de bloemenlinten weer toegankelijker te maken voor bijen. Ook is uit het onderzoek gebleken dat de bloeiende bermen (zowel de ingezaaide als de niet ingezaaide) rijker aan bestuivers waren dan de graslanden in de omtrek. Beide typen bermen hebben dus meerwaarde in een bloemarme omgeving. Het is daarom niet altijd nodig om bermen in te zaaien. Ook bloemenbermen die zich na werkzaamheden spontaan ontwikkelen uit het al aanwezige zaad in de bodem kunnen met goed beheer uitgroeien tot een insectenrijke berm.