Nieuwsbericht

Hoe soorten zich aanpassen aan het klimaat in streken met verschillende seizoenen is vaak nog onduidelijk. Zeker bij soorten met meerdere generaties per jaar, die zich dus in verschillende seizoenen ontwikkelen, is het de vraag aan welke omstandigheden ze het best zijn aangepast. Door middel van veldexperimenten, laboratoriumwerk en vlindertellingen door Zweedse vrijwilligers over een periode van twaalf jaar, werd deze vraag onderzocht bij twee nauw verwante vlinders: klein koolwitje en klein geaderd witje. Oppervlakkig gezien lijken de twee soorten ecologisch vergelijkbaar. Toch laten de vlindertellingen zien dat hun voortplantingssucces over de seizoenen heen verschillend is verdeeld. Klein koolwitjes kennen een sterkere populatiegroei tijdens het zomerseizoen, maar een lager overwinteringssucces dan klein geaderd witjes.

Onderzoek in het laboratorium laat zien dat deze verschillen overeenkomen met de fysiologie en het gedrag van de vlinders. Klein koolwitjes groeien en overleven beter bij hoge temperaturen dan de klein geaderd witjes. Klein koolwitjes hebben bij de ei-afzet in het veld ook een voorkeur voor een warmer microklimaat dan klein geaderd witjes. Het klein koolwitje heeft daarentegen een hogere wintersterfte.

Seizoensgebonden specialisatie

Het verschil in populatiedynamiek tussen de twee soorten witjes wordt veroorzaakt door seizoensgebonden specialisatie, waarbij de ene soort met name gedreven wordt door het maximaliseren van de voortplanting tijdens het groeiseizoen en de ander juist de schade tijdens ongunstige seizoenen (de winter) beperkt houdt. De vlindertellingen laten uiteindelijk zien dat de populatietrend van het klein koolwitje onder invloed van klimaatopwarming in de periode 2010-2021 in Zweden positiever is geworden dan die van het klein geaderd witje. Ook de Nederlandse trends wijzen in die richting. Je zou dus kunnen concluderen dat de strategie van het klein koolwitje beter de klimaatverandering kan volgen dan die van het klein geaderd witje.