Nieuwsbericht

Nachtvlinders: belangrijke bestuivers van braam

woensdag 12 april 2023

Vaak worden bijen, zweefvliegen en andere dagactieve insecten gezien als de belangrijkste bestuivers van allerlei gewassen. Onlangs werd duidelijk dat de bestuiving van aardbeien ook ’s nachts gebeurt. Nu is er een onderzoek verschenen naar de bestuiving van braam en ook hier komen nachtvlinders als belangrijke bestuivers naar voren.

Penseelkever foeragerend op braam. Overdag zijn het vooral vliegen, bijen en kevers die bloemen van braam bezoeken. Penseelkever foeragerend op braam. Overdag zijn het vooral vliegen, bijen en kevers die bloemen van braam bezoeken.

In een Nieuwsbericht van De Vlinderstichting van 20 maart jongstleden werd verslag gedaan van een onderzoek naar de bestuiving van aardbeiplanten. Het onderzoek liet zien dat nachtelijke bestuiving bijdraagt aan de opbrengst van aardbeien. De bijdrage van dag- en nachtbestuiving is vergelijkbaar en complementair. De bestuiving overdag is al heel lang en uitgebreid onderzocht. Bekende bestuivers zijn wilde bijen en honingbijen, zweefvliegen, kevers en ook wel dagvlinders.

Bestuiversonderzoek braam

In Groot-Brittannië is nu onderzoek gedaan naar bloembezoek op braam en de bestuiving daarvan. In tegenstelling tot het onderzoek naar bestuiving van aardbeiplanten, die op een kwekerij plaatsvond, is in dit geval gekeken in de ‘vrije’ natuur. Er werden tien locaties met een overvloed aan bramen in een licht tot intensiever begraasd terrein in natuurgebieden in het zuidoosten van Engeland geselecteerd. Zowel bloembezoek als bestuiving werden gelijktijdig en onafhankelijk van elkaar bemonsterd over een periode van drie opeenvolgende dagen en nachten tussen 4 juli en 24 juli 2021. Dat gebeurde door camera’s om de 30 seconden opnamen te laten maken en deze later te analyseren. De camera’s werkten zowel overdag als ’s nachts (met infrarood).

Wat dagvlinders op braam: v.l.n.r. boven: kleine ijsvogelvlinder, atalanta, bont zandoogje, koevinkje en citroenvlinder; onder: klein geaderd witje, groot dikkopje, bruin blauwtje, boomblauwtje en spiegeldikkopje. Wat dagvlinders op braam: v.l.n.r. boven: kleine ijsvogelvlinder, atalanta, bont zandoogje, koevinkje en citroenvlinder; onder: klein geaderd witje, groot dikkopje, bruin blauwtje, boomblauwtje en spiegeldikkopje.

Onderzoek

Wat nachtvlinders foeragerend, v.l.n.r. boven: kleine groenbandspanner op fluitenkruid, taxusspikkelspanner op klimop; onder: oranjegeel halmuiltje op kornoelje en goudvenstertje op smeerwortel. Wat nachtvlinders foeragerend, v.l.n.r. boven: kleine groenbandspanner op fluitenkruid, taxusspikkelspanner op klimop; onder: oranjegeel halmuiltje op kornoelje en goudvenstertje op smeerwortel.

Tijdens de 3-daagse bemonsteringsperioden werden 11.564 bloembezoeken geregistreerd. Overdag was het hoogste aantal bezoeken door zweefvliegen, gevolgd door andere vliegen, honingbijen/wilde bijen, hommels en vlinders. Bezoek tijdens de nachtelijke uren werd gedomineerd door nachtvlinders, met heel af en toe bijen, zweefvliegen en andere vliegen. Overdag bleken er veel meer bloembezoeken te zijn, maar als werd gekeken naar de effectieve bestuiving, dan was dit ’s nachts significant meer.

Nachtvlinders zijn belangrijke bestuivers

Dit geeft dus aan dat nachtvlinders hele efficiënte bestuivers zijn. Braam kan, net als veel andere planten, ook door de wind worden bestoven, maar dat is minder effectief. Bovendien wordt de genetische variatie groter als insecten daarvoor zorgen. Nachtvlinders spelen hier dus een belangrijke rol in. Dit onderzoek heeft zich alleen gericht op braam, maar het is vast en zeker ook voor (vele?) andere plantensoorten van belang.