Nieuwsbericht

Pimpernelblauwtjes vinden nieuw leefgebied

dinsdag 15 februari 2022

Het uiterst zeldzame pimpernelblauwtje beleefde in 2021 een succesvolle zomer. Wie de vlinders wilde zien moest naar de Moerputten gaan, een natuurgebied met vochtige hooilanden en moerasbossen ten zuiden van 's-Hertogenbosch. Bij een wandeling door dit gebied kon je de vlinders langs het pad en vanaf het uitzichtpunt over de Bijenwei zien vliegen. Maar er was nog meer goed nieuws.

De Moerputten, het leefgebied van het pimpernelblauwtje. De Moerputten, het leefgebied van het pimpernelblauwtje.

De bijenwei is de plek in de Moerputten waar in 1990 pimpernelblauwtjes zijn vrijgelaten bij een herintroductie van de vlinders uit Polen. Sindsdien zijn ze iedere zomer in dit gebied te vinden. Vanuit het uitzichtpunt zie je de blauwtjes over het hooiland vliegen. Soms komen ze ook dichtbij langs het wandelpad, maar meestal is het handig om ze met een verrekijker te bewonderen. Op de Kleine Bijenwei komen de pimpernelblauwtjes zelfs zo dichtbij het wandelpad dat er foto’s kunnen worden gemaakt. Dit hooiland is pas enkele jaren na de herintroductie door de pimpernelblauwtjes gekoloniseerd.

Toename

In de afgelopen zomer hebben meer dan 2000 vlinders in juli en augustus in de Moerputten gevlogen, een enorme toename nadat het een aantal jaren niet zo goed ging. Vanaf 2013 namen de aantallen vlinders gestaag af. Ook met de vegetatie op de vochtige hooilanden in de Moerputten en met de moerassteekmieren daar ging het niet meer goed tot een dieptepunt in 2019 werd bereikt. Verbeteringen in de hydrologie (waterhuishouding) en het beheer konden gelukkig het tij keren. De populatie pimpernelblauwtjes is nu weer fors gegroeid.

Het aantal pimppernelblauwtjes vanaf de herintroductie in 1990 (Bron: Irma Wynhoff & Chris van Swaay). Het aantal pimppernelblauwtjes vanaf de herintroductie in 1990 (Bron: Irma Wynhoff & Chris van Swaay).

Uitbreiding leefgebied

Is het? Ja, het is! Het eerste pimpernelblauwtje in het Vlijmens Ven (links) en het afzetten van het eerste eitje van een pimpernelblauwtje in het Vlijmens Ven (rechts) (Bron: Suzanne Haegele & Vera Slaa). Is het? Ja, het is! Het eerste pimpernelblauwtje in het Vlijmens Ven (links) en het afzetten van het eerste eitje van een pimpernelblauwtje in het Vlijmens Ven (rechts) (Bron: Suzanne Haegele & Vera Slaa).

Maar de grootste verandering vond plaats in het Vlijmens Ven, dat grenst aan de Moerputten. Daar werd, met vereende krachten van De Vlinderstichting, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, waterschap Aa en Maas en de gemeente Heusden en financiële bijstand van de Provincie Noord-Brabant en de EU, zo’n 200 hectare vochtig hooiland hersteld in het kader van het LIFE+ Nature project ‘Blues in the Marshes’. De voedselrijke bovengrond werd afgegraven en maaisel van blauwgraslanden werd er verdeeld zodat de grote pimpernel zich kon vestigen. De blauwtjes hebben deze plant nodig om eitjes af te kunnen zetten.

Eerste waarneming

Om de moerassteekmieren aan te lokken werden plaggen met hooilandvegetatie van de Moerputten naar de nieuwe gebieden gebracht. Zo zou nieuw leefgebied voor de vlinders ontstaan zodat ze verder konden uitbreiden. Maar terwijl de rode bloemhoofdjes van de grote pimpernel overal in het natuurontwikkelingsgebied verschenen en ook de moerassteekmieren langzaam voet aan de grond kregen bleven de blauwtjes in de Moerputten zitten. Tot 2021! Een foto van een vrijwilligster leverde het bewijs: de pimpernelblauwtjes hebben het Vlijmens Ven gevonden en zijn daar een nieuwe populatie gestart. Dit is echt geweldig nieuws en als ze zich verder verspreiden door het Vlijmens Ven wordt het risico gespreid en is de populatie een stuk veiliger.

In de korte video hieronder kun je er ook nu nog bij zijn als een van de eerste vrouwtjes in het nieuw ontwikkelde gebied eitjes afzet en zo werkt aan de volgende generatie!