vrijdag 2 februari 2018
Na de opmerkelijk hoge temperaturen van de afgelopen weken leek het er op dat vlinderoverwinteraars veel te vroeg uit hun winterslaap zouden komen. Tot nu toe lijkt dat mee te vallen. Waarschijnlijk heeft het gebrek aan zonneschijn hier een rol in gespeeld. De komende weken wordt het weer gewoon lekker koud.
De vier vlinderoverwinteraars zijn dagpauwoog, kleine vos, citroenvlinder en gehakkelde aurelia. Ook blijven de laatste tijd regelmatig atalanta’s hier in de winter, maar deze hebben geen echte winterslaap. Dat betekent ook dat een kort moment van hogere temperatuur deze vlinders actief kan maken. We zagen dan ook vorige week incidentele meldingen van atalanta’s die rondvlogen. Als ze bloeiende planten vinden of rottend fruit, dan kunnen ze dat moment van activiteit gebruiken om wat reservestoffen binnen te krijgen en is de kans groter dat ze deze winter uiteindelijk ook overleven.
Het gebrek aan flinke (nacht)vorst heeft ertoe geleid dat veel van de atalanta’s die zijn begonnen aan de winter nu nog steeds leven. Juist doordat ze geen winterslaap hebben, zijn ze gevoelig voor echte vorst. Een graad of 3-4 zullen ze best wel aankunnen, maar als het meer dan 8 graden onder nul wordt, krijgen ze het moeilijk.
De vier andere soorten hebben wel een winterslaap en dat betekent dat ze veel beter tegen lage temperaturen kunnen. Tien of zelfs twintig graden vorst kunnen ze aan. Ze zijn helemaal in rust, hun metabolisme is op een zeer laag niveau gezet en ze hebben vocht uit hun lijf verwijderd en een soort van antivries aangemaakt. Daarmee kunnen ze dus tegen de kou, maar het kost flink wat energie om zo diep in winterslaap te komen.
Als ze vervolgens een koude winter hebben en in maart, als het warmer wordt, weer uit winterslaap ontwaken, is dat geen probleem. Als ze echter tussendoor ook al twee of driemaal, getriggerd door hoge temperaturen, ontwaken, raken ze uitgepunt en sterven. Tijdens de warme dagen in januari werden niet veel van die vlinderoverwinteraars actief gezien. Waarschijnlijk had dat te maken met het feit dat er weliswaar hoge temperaturen waren, maar het waren sombere en bewolkte dagen, waardoor vlinders blijkbaar minder werden getriggerd wakker te worden. Ze wachten de komende weken rustig in winterslaap de kou af en als er begin maart een mooie zonnige dag is met een temperatuur van een graad of 13, dan komen de citroenvlinders en dagpauwogen vást tevoorschijn.
Atalanta Citroenvlinder Dagpauwoog GehakkeldeAurelia KleineVos overwinterend winter
Is deze kou een ramp voor vlinders?
19-mrt-2018
Vlinders in de herfst
7-sep-2021
Vlinders ontwaken
6-mrt-2018
Geweldig vlinderweekend
4-mrt-2024