Nieuwsbericht

Week van de paardenbijter

maandag 29 juli 2024

Glazenmakers zijn prachtige, grote libellen, die als een helikopter door de lucht bewegen. Ze kunnen voor- en achteruit en omhoog en omlaag, het zijn ware luchtacrobaten. Vooral in de nazomer zijn er veel glazenmakers actief en een van de meest voorkomende is de paardenbijter. Als je de komende tijd op pad gaat en oplet kun je hem haast niet missen. Daarom is het de week van de paardenbijter.

Paardenbijter: links, vrouwtje, rechts, mannetje (Bron: Kars Veling) Paardenbijter: links, vrouwtje, rechts, mannetje (Bron: Kars Veling)

De paardenbijter is een van de kleinere glazenmakers, met een lengte van zo’n zes centimeter. Het is een vrij laat vliegende soort, die vanaf juli tot in november te zien is, waarbij de grootste aantallen in augustus en september vliegen. Paardenbijters zijn vooral in de middag actief, op warme avonden zelfs tot diep in de schemering. Je kunt ze vaak in groepjes van vijf tot wel vijftien exemplaren zien jagen langs bosranden. Meestal vliegen ze dan op drie tot vier meter hoogte langs de boomkruinen, op zoek naar insecten. Ze leven van mugjes, vliegen, dazen en andere insecten en daaraan hebben ze ook hun ietwat dreigende naam te danken. Ze bijten zeker geen paarden, maar als je, van een afstandje, de paardenbijters rond paarden ziet vliegen en keer op keer op het paard af ziet schieten, lijkt het of ze deze bedreigen. Niets is minder waar, ze eten de insecten die op en rond het paard zitten.

Waarnemingen van de paardenbijter in 2023 (Bron: Kars Veling; kaartje: NDFF) Waarnemingen van de paardenbijter in 2023 (Bron: Kars Veling; kaartje: NDFF)

In Nederland plant de paardenbijter zich voort in allerlei typen stilstaand water, waaronder kleine en middelgrote plassen, poelen, tuinvijvers en sloten. De voorkeur gaat uit naar wateren met een goed ontwikkelde oevervegetatie, zoals brede gordels van riet, lisdodde, gele lis of biezen, maar ook in wateren met bijvoorbeeld veenmos, aarvederkruid en krabbenscheer vindt voortplanting plaats. De larven kunnen zich zelfs ontwikkelen in brak water, zoals (voormalige) drinkputten, poelen en kleine plassen in Zeeland, Zuid-Holland en op de Waddeneilanden. Eitjes worden door het vrouwtje afgezet in allerlei levende en dode plantendelen. De paardenbijter is een zwerflustige soort, die grote afstanden aflegt. Incidenteel worden grote groepen zwervers waargenomen, die – buiten Nederland – vele duizenden individuen kunnen omvatten. Ook paardenbijters van Nederlandse oorsprong die nog niet aan voortplanting toe zijn, hebben geen binding met water en kunnen overal verwacht worden.

Meer informatie

  • Het artikel Autumn migration of the migrant hawker (Aeshna mixta) at the Baltic coast, geschreven door Y. Oelmann, D. Fiedler, R. Michaelis, M. Leivits, A. Braun, Gschwind, H. Neidhardt en C, Willigalla. Het is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Movement Ecology in 2023.

Tekst: Roy van Grunsven en Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling

glazenmakers KarsVeling Natuurbericht Paardenbijter RoyVanGrunsven SoortenNL