Nieuwsbericht

Geen vuurvlinder, maar berkenspanner

maandag 26 maart 2018

Net als de voorgaande jaren komen er nu, begin maart, al weer waarnemingen van de kleine vuurvlinder binnen op de invoerportals. Dat is heel bijzonder, want die vliegt normaal gesproken pas vanaf half april. Het is dan ook vast een vergissing en het gaat vrijwel zeker om oranje berkenspanners, overdag actieve nachtvlinders.

De oranje berkenspanner (foto: Henk Bosma) De oranje berkenspanner (foto: Henk Bosma)

Leefgebied oranje berkenspanner Leefgebied oranje berkenspanner

Verwarring

Begrijpelijk is de vergissing, vliegend lijkt een oranje berkenspanner namelijk veel op een kleine vuurvlinder. De eerste vraag aan de waarnemer is dan ook of hij de vlinder heeft zien zitten. Dan is er namelijk geen verwarring mogelijk. Maar vrijwel altijd is de reactie: “Nee, helaas heb ik hem niet zien zitten, hij vloog steeds maar bij die berken”. En dan weten we eigenlijk al genoeg.

Ander gedrag 

Kleine vuurvlinders gaan namelijk regelmatig zitten om te zonnen, zeker als het maar tien graden is. Of ze gaan op bloeiende planten zitten om te drinken. Dan kun je ze goed bekijken en ook nog wel eens op de foto zetten. Oranje berkenspanners zie je maar weinig zittend, die vliegen continu. De oranje berkenspanner is geen zeldzame soort op de zandgronden, op heiden met berken. Desalniettemin wordt de vlinder niet vaak gemeld. Dat komt door de vroege vliegtijd, het vele vliegen en het feit dat je hem niet op bloemen tegenkomt. 

Andere dagactieve nachtvlinders: v.l.n.r. gamma-uil, sint-jacobsvlinder, sint-jansvlinder, zuringspanner, muntvlinder & kolibrievlinder (Bron: Kars Veling; Hans Smeenk) Andere dagactieve nachtvlinders: v.l.n.r. gamma-uil, sint-jacobsvlinder, sint-jansvlinder, zuringspanner, muntvlinder & kolibrievlinder (Bron: Kars Veling; Hans Smeenk)

De oranje berkenspanner is zittend niet te verwarren met de kleine vuurvlinder, maar vliegend is het lastiger (Bron: Nina de Vries) De oranje berkenspanner is zittend niet te verwarren met de kleine vuurvlinder, maar vliegend is het lastiger (Bron: Nina de Vries)

Nachtvlinder bij dag?

Een andere reden voor het maken van deze vergissing is natuurlijk dat je de vlinder gewoon overdag ziet en je dan niet direct denkt aan een nachtvlinder. De grootte van de berkenspanner is vergelijkbaar met de kleine vuurvlinder en die opvallende oranje tekening doet de rest.

Dagactieve nachtvlinders

De oranje berkenspanner is één van de vele tientallen nachtvlinders die overdag actief zijn. De meest algemene is de gamma-uil, die in sommige jaren massaal aanwezig is en dan met honderden of zelfs vele duizenden bij elkaar is te zien, bijvoorbeeld in augustus als de struikheide bloeit. Een veel minder algemene, maar wel heel bekende dagactieve nachtvlinder is de kolibrievlinder. Ook deze is dit jaar al gemeld, hoewel deze trekvlinder pas in mei wat talrijker zal worden en meestal in het najaar, augustus en september haar piek bereikt. Andere algemene dagactieve nachtvlinders zijn klaverspanner, sint-jansvlinder en sint-jacobsvlinder. Deze vliegen nu nog niet, maar later in het jaar.

KleineVuurvlinder OranjeBerkenspanner