Nieuwsbericht

Op 17 november waren meer dan 450 vrijwilligers, natuurbeheerders en beleidsmakers bijeen in het provinciehuis in Den Bosch voor de Brabantse biodiversiteitsdag. Er waren lezingen en workshops over biodiversiteit en leefgebieden. De Vlinderstichting gaf daar een presentatie over de zeldzame Brabantse libellen en daaruit kwam een wisselend beeld naar voren.

Vergeleken met de periode tussen 1970 en 1990 is een aantal zeldzame libellen de afgelopen periode goed hersteld. De beekrombout bijvoorbeeld, heeft zich de afgelopen 30 jaar in veel meer beekdalen gevestigd en ook buiten Brabant zijn nu populaties te vinden. Ook de bosbeekjuffer laat een sterk herstel zien. De verbetering van de waterkwaliteit, onder meer door de Kaderrichtlijn Water, heeft hier zonder meer aan bijgedragen.

Effectief

Ook de speerwaterjuffer lijkt het dieptepunt gehad te hebben. Deze bewoner van vennen was jarenlang het zorgenkindje en leek op een gegeven moment zelfs uit Noord-Brabant te verdwijnen. Er zijn, mede op initiatief van De Vlinderstichting, veel herstelmaatregelen getroffen bij vennen waar de speerwaterjuffer voorkomt. Er zijn bijvoorbeeld oeverzones vrij gemaakt en bomen dichtbij de vennen weg gehaald. Die maatregelen lijken dus effect te hebben.

Maar niet alle libellen gaat het voor de wind. Nederlands grootste libel, de gewone bronlibel, is in tegenstelling tot wat zijn naam suggereert een zeer zeldzame en bedreigde soort . In Noord-Brabant zijn er nog twee populaties, een op de Plateaux en een in de Esperloop.

Ideaal leefgebied

De Esperloop is hele bijzonder, omdat hij op de Peelrandbreuk ligt. Deze zichtbaar als een opvallend hoogteverschil in het landschap. In de ondergrond is het breukvlak ondoorlatend en daardoor komt er veel kwelwater uit de ondergrond naar boven op de zogenaamde wijstgronden. Van nature stroomt dit water over de breuk naar de lagere delen in de vorm van kleine snelstromende beekjes. Die zijn ideaal leefgebied voor de bronlibel. De beekjes zijn echter, door verlaging van de grondwaterstand en de intensivering van het landgebruik, vrijwel allemaal verdwenen: op de Esperloop na.

Verbetering van leefomstandigheden

De kwaliteit van deze beek laat echter veel te wensen over. Een deel stroomt door intensief agrarisch gebied, dat de waterkwaliteit nadelig beïnvloedt en bovendien krijgt de beek te weinig water waardoor hij af en toe zelfs droogvalt. Ook wordt de beek regelmatig geschoond en wordt het hout dat erin terecht komt systematisch verwijderd. En dat zou niet moeten: juist de variatie in structuur van de beek is essentieel voor de gewone bronlibel. De komende tijd zal De Vlinderstichting in overleg met Waterschap Aa en Maas, de provincie Noord-Brabant en beheerders gewerkt worden aan verbetering van de leefomstandigheden van de gewone bronlibel. Hopelijk leidt dat tot herstel van de populatie, zodat de gewone bronlibel weer net zo gewoon is als hij ooit was!