Nieuwsbericht

Veel landkaartjes dit voorjaar!

donderdag 25 mei 2017

In een nieuwsbericht van 17 april stond het nog met een vraagteken: “Veel landkaartjes dit voorjaar?” Nu staat er een uitroepteken achter! De afgelopen weken zijn er enorm veel landkaartjes gezien. In de monitoringroutes zijn er dit voorjaar zelfs meer landkaartjes geteld dan normaal in de veel grotere zomergeneratie.

Op de onderzijde hebben de vleugels een prachtig patroon van kleuren en lijnen (foto: Kars Veling) Op de onderzijde hebben de vleugels een prachtig patroon van kleuren en lijnen (foto: Kars Veling)

Meedere generaties

Tot een jaar of vijftien geleden had het landkaartje twee generaties per jaar en heel soms een hele kleine (partiele) derde generatie, maar de tijden zijn veranderd. Door klimaatverandering zien we de laatste jaren dat in plaats van twee generaties (een in het voorjaar en een in de zomer) er in september een derde generatie verschijnt. Vorig jaar was deze bijzonder groot. De nakomelingen van deze vlinders hadden blijkbaar prima voedsel aan de brandnetels in het najaar en zijn als pop goed de winter doorgekomen want er zijn erg veel landkaartjes aanwezig. Twee opvolgende ‘goede’ generaties kunnen er toe leiden dat ook nieuwe plekken worden bevolkt. Het landkaartje is best een mobiele vlinder en we horen dit jaar ook al diverse berichten van ‘nieuwe’ vliegplaatsen en ook worden regelmatig landkaartjes gemeld uit tuinen waar ze nog niet eerder waren gezien.

Aantal vlinders in de monitoringroutes in 2017 (rood) vergeleken met gemiddelde vanaf 1990 (blauw) en de waarnemingen in 2017 (tot 23 mei) (bron: Landlijk Meetnet Vlinders & NDFF) Aantal vlinders in de monitoringroutes in 2017 (rood) vergeleken met gemiddelde vanaf 1990 (blauw) en de waarnemingen in 2017 (tot 23 mei) (bron: Landlijk Meetnet Vlinders & NDFF)
De bovenzijde van de nu vliegende voorjaarsvorm is voornamelijk oranje (Foto: Henk Bosma) De bovenzijde van de nu vliegende voorjaarsvorm is voornamelijk oranje (Foto: Henk Bosma)

Nieuwkomer

De vlinder komt verspreid door het hele land voor, maar je komt hem niet zomaar overal tegen. De vlinder houdt zich het liefst op in de buurt van bomen en struiken. Dat is ook te zien op het kaartje van de waarnemingen uit 2017. De ‘witte plekken’ zijn vooral de open grasland- en akkergebieden in Noord-Holland, Friesland en Groningen. Het landkaartje is een relatieve nieuwkomer in ons land. Zo’n 80 jaar geleden verscheen de eerste aan de oostgrens en inmiddels is hij tot in het westen en tot op de Waddeneilanden aanwezig, hoewel er dit jaar tot 23 mei nog geen zijn gemeld op Vlieland en Ameland. Bijzonder van het landkaartje is het verschil in kleur tussen de generaties. We noemen dit seizoensdimorfie. De vlinders nu zijn voornamelijk oranje van kleur aan de bovenzijde, de volgende twee generaties zwart met een lichte baan over de vleugels. Bij de tweede generatie is die meestal wit, maar bij de extra derde is deze baan vaak wat donkerder crème of oranje.

Landkaartje