Nieuwsbericht

Vlinders in winterrust

donderdag 10 januari 2019

De egel is in winterslaap, veel vogels zijn naar het zuiden getrokken. Maar waar zijn de vlinders heen? De meeste zijn nu in winterrust. Als eitje, als rups, als pop... en soms als vlinder. Die 'slapende' vlinders kan je met een beetje geluk zomaar tegenkomen!

Natuurliefhebber Annet Oldenkamp maakte een winterse wandeling door de bossen van Austerlitz. En daar zag ze iets heel bijzonders; een citroenvlinder op ijshaar! IJshaar is een zeldzaam natuurlijk verschijnsel waarbij een haarachtige, wollige ijsstructuur ontstaat op dood hout. En deze citroenvlinder had daar een plekje op gevonden. Waarschijnlijk hield de vlinder zich schuil tussen het dode blad, en was door de felle zon tijdelijk uit zijn winterrust gewekt.

Meer over vlinders in de winter

Hoe overwinteren vlinders?

De winter is geen gemakkelijk seizoen voor vlinders. Er is geen voedsel en geen warmte van de zon. Toch moeten ze zien te overleven. Veel vlinders stoppen dan ook in het najaar met hun ontwikkeling, en blijven eitje, rups of pop. 

Ontwikkeling gestopt

Zo zit de prachtige koninginnenpage nu als pop verscholen tussen dode planten, en zit de rups van het bruin zandoogje verstopt tussen het gras. Pas in het voorjaar gaat hun ontwikkeling verder en komen ze als vlinders tevoorschijn.

Vlinders in winterslaap

Vier vlindersoorten in Nederland pakken het nog anders aan: zij gaan als vlinder in winterslaap. Het maakt ze kwetsbaar, maar er is ook een voordeel: zodra de lente begint kunnen ze direct gaan vliegen en als eerste voortplanten. 

De vlinders die in Nederland als vlinder overwinteren zijn de citroenvlinder, de dagpauwoog, de gehakkelde aurelia en de kleine vos. Sommige vlinders kruipen weg in een beschut hoekje in een schuur of in een holle boom. Af en toe verplaatsen ze zich wel, en als ze geluk hebt kan je ze dan zien.

Daniël Wassenaar zag deze citroenvlinder rust op een paddenstoel Daniël Wassenaar zag deze citroenvlinder rust op een paddenstoel

Daniël Wassenaar wilde voor het maken van deze foto even het blaadje van de paddenstoelen afvegen, tot hij er achterkwam dat het een vlinder was! Deze citroenvlinder heeft de onderkant van een paddenstoel als tijdelijke rustplek gekozen. Het komt vaker voor dat ze op zonnige winterdagen hun schuilplaats verlaten om op een andere plek de overwintering te vervolgen. In het voorjaar worden ze weer 'echt' actief. 

Vlinders in huis

Soms gebeurt het dat u in huis een vlinder tegenkomt die wil overwinteren. Als de vlinder binnen blijft dan blijft hij actief door de warmte, en hij verbruikt dan veel te veel energie. U kunt de vlinder het beste voorzichtig vangen in een glas, en vrijlaten op een beschutte plek zoals in een schuurtje of onder een afdakje. Hij zoekt dan vanzelf hij beste plekje op (waarschijnlijk vind je hem de volgende dag niet meer terug). Op de foto 2 dagpauwogen in winterslaap in een schuurtje.

Meer over vlinders in de winter

Citroenvlinder Dagpauwoog overwinterend vlinder waarnemingen winter