Nieuwsbericht

Op zoek naar de rivierrombout: een kwartier langs de rivier

dinsdag 27 juni 2023

De rivierrombout is een vrij zeldzame libellensoort die voorkomt in alle grote rivieren in Nederland. De soort wordt echter niet vaak gezien. Libellenwaarnemers gaan liever kijken op plekken waar veel soorten bij elkaar te vinden zijn. Daardoor valt de rivierrombout buiten de boot en weten we niet goed of deze libel toe- of afneemt. Daarom zijn er kwartiertellingen op strandjes langs de rivieren!

Rivierrombout komt voor langs de grote rivieren; de larven kruipen de strandjes op om uit te sluipen (Bron: Marijn Prins). Rivierrombout komt voor langs de grote rivieren; de larven kruipen de strandjes op om uit te sluipen (Bron: Marijn Prins).

De rivierrombout is terug van weggeweest. Na 1950 verdween de soort uit de Nederlandse rivieren doordat deze te veel vervuild waren. Na een grondige verbetering van de waterkwaliteit keerde de libel in 1996 terug en nu willen we graag weten hoe het gaat. Breidt de soort zich nog steeds uit sinds de herontdekking of nemen de aantallen juist af door de opmars van exotische grondels in de rivieren? Om hier meer inzicht in te krijgen, zijn alle waarnemingen uit het veld bijzonder waardevol. Daarom wordt dit jaar weer de Riviersluiptelling georganiseerd. Omdat de volwassen libellen moeilijk op te sporen zijn, kan de aanwezigheid van de rivierrombout het beste vastgesteld en gevolgd worden door te zoeken naar huidjes. De larven kruipen vanuit het water de strandjes op, soms vele meters, tot in de vegetatie. Het uitsluipen gebeurt overal langs de oever van de rivier. De huidjes van de rivierrombout zijn ongeveer drie centimeter lang en zandkleurig. Ze worden het gemakkelijkst gevonden op de zandstrandjes tussen de kribben van de rivier.

Hoe doe je mee?

Larvehuidje rivierrombout (Bron: Jan-Joost Mekkes). Larvehuidje rivierrombout (Bron: Jan-Joost Mekkes).

Omdat de kans op verwarring met andere soorten heel klein is, hoef je geen libellenkenner te zijn om mee te kunnen doen met de Riviersluiptelling. Wel gelden enkele specifieke voorwaarden. Er moet precies een kwartier gezocht worden op een zandstrandje van honderd meter lengte. Bepaal voordat je gaat zoeken de te lopen afstand zo nauwkeurig mogelijk, bijvoorbeeld via een app die je looproute vastlegt of het uittellen van stappen. Het afzoeken van een zandstrandje kan het beste zigzaggend gebeuren, tussen ongeveer één meter van het water tot twee meter achter de vloedlijn. Zoek goed naar in het kale zand liggende huidjes. De huidjes zijn licht en waaien gemakkelijk weg. Kijk daarom extra goed in hoekjes waar weggewaaid strooisel terechtkomt. Hier kunnen meerdere huidjes bij elkaar liggen.

Ook nulwaarnemingen zijn belangrijk!

Heb je een kwartier gezocht, maar niets gevonden? Voer ook die telling in! Juist zo’n nulwaarneming is erg waardevol voor het kunnen berekenen van trends. Laat je dus niet ontmoedigen, maar bedenk dat het voor het onderzoek niet uitmaakt welk aantal huidjes je hebt aangetroffen!