Nieuwsbericht

Weer een slecht jaar voor de vlinders van de heide

donderdag 9 november 2023

Al jarenlang hebben de vlinders die hun leefgebied op heiden hebben het moeilijk. Terwijl we bij de bossoorten ook positieve ontwikkelingen zien van toename in aantal en verspreiding, gaan de heidesoorten continu achteruit. Ook dit jaar, 2023, zien we, uit de voorlopige resultaten, een verdere verslechtering.

In de binnenlandse heidegebieden doet de heivlinder het zeer slecht. In de binnenlandse heidegebieden doet de heivlinder het zeer slecht.

Waardoor soorten als heivlinder en kommavlinder het zo slecht doen, is een combinatie van teveel aan stikstof, verdroging door ontwatering van het omliggende gebied, nog weer versterkt door klimaatverandering en dan vooral klimaatextremen. De droge jaren die we recentelijk hebben gehad hebben er flink ingehakt en ondanks het feit dat in de loop van deze zomer er wel weer flink regen viel, was er van herstel van de populaties nog geen sprake.

2023

2023 is daarmee een van de allerslechtste jaren sinds het meetnet vlinders in 1990 startte. Herstel wordt bemoeilijkt doordat de populaties, door eerder genoemde oorzaken, al klein zijn geworden en deze kleine restpopulaties ook nog eens vaak geïsoleerd liggen door de versnippering van geschikt leefgebied. Een grote populatie, en zeker als deze verbinding heeft met ander (deel)populaties is veel robuuster en kan beter tegen deze drukfactoren en kan sneller ‘terugveren’.

Het aantal getelde heivlinders en kommavlinders op de monitoringroutes uit het meetnet. De lichtgrijze lijnen zijn de individuele jaren van 1990-2021. De zwarte lijn is van 2022 en de rode van 2023 (Bron grafieken: NEM). Het aantal getelde heivlinders en kommavlinders op de monitoringroutes uit het meetnet. De lichtgrijze lijnen zijn de individuele jaren van 1990-2021. De zwarte lijn is van 2022 en de rode van 2023 (Bron grafieken: NEM).

Duinen of binnenland

Kommavlinder heeft haar grootste populatie in de duinen van Noord-Holland en op de voormalig vliegbasis Soeseterberg. Kommavlinder heeft haar grootste populatie in de duinen van Noord-Holland en op de voormalig vliegbasis Soeseterberg.

Er is wel een onderscheid tussen de kust- en de binnenlandse populaties. In de duinen zijn de aantallen minder achteruitgegaan dan in de binnenlandse heidegebieden. De kommavlinder heeft momenteel haar grootste populatie in de duinen van Noord-Holland en ook de heivlinder is in de duinen aanwezig, van Zeeland tot op de Waddeneilanden.

De meest bedreigde soort van de heide is de kleine heivlinder. Deze is nog maar op een gebied op de Veluwe aanwezig en de aantallen die worden gezien zijn angstwekkend laag. Het is de vraag wanneer deze soort uit Nederland zal verdwijnen. Als deze populatie verdwijnt betekent het dat de soort uit heel Noordwest-Europa weg is. De dichtstbijzijnde populatie bevindt zich in de buurt van Berlijn.

Het meetnet vlinders is een onderdeel van het Landelijk Meetprogramma Vlinders dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV en onderdeel is van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM).

Een van de laatste kleine heivlinders

Al jaren melden we dat het bijzonder slecht gaat met de kleine heivlinder. Vorig jaar vlogen er naar schatting slechts tien vlinders rond in Nederland. Wil je nog even teruglezen wat er vorige jaar over geschreven is?

Lees verder

2023 Heide Heivlinder HesperiaComma HipparchiaSemele KarsVeling Kommavlinder Natuurbericht