Veelgestelde vragen
Vragen over welke soort je hebt gezien?
Heb je een vraag over welke soort je hebt gezien? Determineer de foto met Obsidentify (Nederlandse soort) of iNaturalist app (buitenlandse soorten) of stuur de foto naar onze deskundige vrijwilligers bij vragen@vlinderstichting.nl.
Hebben libellen nut?
Dit is een veelgestelde, maar moeilijk te beantwoorden vraag. Wat wordt immers bedoeld met 'nut'? Meestal wordt bedoeld: het nut voor mensen. In dat opzicht is het nut beperkt. Libellen worden in Europa niet gebruikt als bron van voedsel of medicijnen voor mensen. Veel mensen beleven echter wel plezier aan het bekijken van libellen en het feit dat ze muggen eten wordt meestal ook als positief ervaren. In andere werelddelen staan libellen en hun larven regelmatig op het menu van mensen, net als veel andere insecten.
Belangrijker is misschien de vraag: welke rol spelen libellen in de natuur? Libellen staan ergens halverwege de voedselketen: zelf zijn het rovers en dragen dus bij aan het onder controle houden van de aantallen kleine insecten. Anderzijds worden libellen gegeten door vele andere dieren: vogels, vissen, kikkers, salamanders, hagedissen, (spits)muizen, wespen, mieren, andere libellen, spinnen, enzovoorts. Sommige vogels, zoals boomvalken en kwikstaarten, zijn zelfs gespecialiseerd in het vangen van libellen. Libellen hebben dus een veelzijdige functie in het ecosysteem, zowel boven als onder water.
Tot slot kunnen libellen gebruikt worden als graadmeters voor de kwaliteit van waterrijke natuurgebieden (zie Libellen als keurmeesters van natte natuur). Het voorkomen van veel verschillende libellensoorten duidt op veel variatie in water- en oevervegetatie, een goede waterkwaliteit en goed beheer. Andersom kan het ontbreken van bepaalde libellensoorten helpen bij het opstellen van doelen voor natuurbeheer.
En als nadenkertje kun je je natuurlijk ook afvragen: 'Wat is het nut van de mens?'.
Hoe oud wordt een libel?
Libellen leven als larve één of enkele jaren onder water, voordat ze een imago worden: het vliegende insect waar we het eerst aan denken bij het woord 'libel'. Imago's worden afhankelijk van de soort en de weersomstandigheden slechts enkele weken tot enkele maanden oud. Juffers leven gemiddeld korter dan 'echte' libellen. De bruine en noordse winterjuffer vormen hierop een uitzondering. Dit zijn de enige twee soorten in Nederland die als imago overwinteren, waardoor ze zo'n acht maanden oud kunnen worden. In de korte tijd die libellen hebben als imago, moeten zij jagen, geslachtsrijp worden, een partner vinden, paren en eitjes afzetten. De meeste libellen sterven enkele dagen na de voortplanting.
Kunnen libellen steken of bijten?
Dit is en blijft een hardnekkig fabeltje! Libellen kunnen niet steken of bijten. Om te steken hebben ze simpelweg de middelen niet: libellen hebben geen angel. Libellen hebben wel kaken, waarmee ze insecten fijnkauwen. Deze kaken zijn bij de meeste soorten te zwak om door de menselijke huid heen te komen. De grootste soorten (bijvoorbeeld grote keizerlibel) kunnen dit wel, maar ze zullen dit nooit als verdedigingsmechanisme gebruiken. Pas als je ze vangt, in de hand houdt en een vinger tegen de kaken aanhoudt, maken ze happende bewegingen als reflex. Alleen bij de grote soorten zou dit dus een sneetje kunnen opleveren.Volgens sommige fabeltjes zouden libellen scherpe vleugels hebben waarmee ze je kunnen snijden, of ze zouden eitjes kunnen leggen onder je huid. Dit is allemaal niet waar. Spannende libellennamen als paardenbijter en glassnijder berusten op associaties en bijgeloof, niet op feiten.
Is een juffer ook een libel?
Ja. De orde der libellen (Odonata) bestaat uit twee onderorden: de juffers en de 'echte' libellen. De 'echte' libellen worden echter vaak kortweg 'libellen' genoemd, waardoor enige spraakverwarring optreedt. Met 'libellen' kan dus zowel de hele groep (inclusief) juffers worden bedoeld, of alleen de 'echte' libellen. Op deze site bedoelen we met 'libellen' meestal de hele groep.
Hoe krijg ik meer libellen in mijn tuin?
Libellen zijn erg mobiel en verschijnen dan ook snel wanneer de omstandigheden geschikt zijn. Het lantaarntje bijvoorbeeld, zal de weg naar uw vijver snel weten te vinden! Lees op deze pagina alles over het een libellenvriendelijke vijver en tuin.
Wat is het verschil tussen juffers en echte libellen?
Libellen worden in twee groepen onderverdeeld: de waterjuffers en de echte libellen. Juffers zijn slanke en meestal kleine libellen die rustig vliegen. Hun voor- en achtervleugels hebben dezelfde vorm: ze heten daarom ook wel de gelijkvleugeligen. Het lantaarntje, de azuurwaterjuffer en de vuurjuffer zijn waterjuffers die in veel tuinen voorkomen.
De echte libellen zien er veel robuuster uit. Het zijn vaak goede en snelle vliegers en de achtervleugel is breder dan de voorvleugel. De blauwe glazenmaker en de platbuik zijn voorbeelden van echte libellen die bij tuinvijvers vaak gezien worden.
Wat is de grootste libel?
De grootste libel van Nederland is de gewone bronlibel. Deze zeldzame soort kan tot 8,5 cm lang worden. De grote keizerlibel is veel algemener en komt op een goede tweede plaats: maximaal 8,4 cm lang.
De grootste libel ter wereld is de oerlibel Petalura ingentissima uit Australië, met een lengte van 12,5 cm. De reuzenjuffer Megaloprepus caerulatus uit Midden- en Zuid-Amerika heeft de grootste spanwijdte: 19 cm. Meer dan 300 miljoen jaar geleden (in het Carboon) vlogen reusachtige libelachtige insecten rond, waarvan sommige een spanwijdte hadden van meer dan 70 cm: ongeveer zo groot als een kraai.
Wat is de kleinste libel?
De kleinste libel van Europa is de dwergjuffer, die nooit langer wordt dan 26 mm. In Nederland kwam deze soort vroeger voor, maar hij is uit ons land verdwenen. De kleinste libel die nu nog in ons land rondvliegt is de tengere grasjuffer: 26 tot 31 mm lang. De kleinste 'echte' libel van Nederland is de zwarte heidelibel, die 29 tot 34 mm lang wordt.
De kleinste libel van de wereld is Nannophya pygmaea, een 'echte' libel met een lengte van slechts 15 mm en een spanwijdte van 20 mm. Dit beestje vliegt rond in Azië.
Wat eet een libel?
Libellen eten allerlei kleine en meestal vliegende insecten: muggen, vliegjes, motjes, enzovoorts. Soms vangen ze ook grotere insecten, zoals vlinders en elkaar...
Libellenlarven eten onder water allerlei waterbeestjes die kleiner zijn dan zijzelf. Dit varieert van watervlooien tot kleine visjes.
Hoeveel libellensoorten zijn er in Nederland?
In Nederland zijn 71 libellensoorten waargenomen. Dat is een relatief hoog aantal, zeker als je bedenkt dat er in het veel grotere Duitsland zo'n 80 soorten zijn waargenomen. In Noordwest-Europa ligt het aantal ongeveer op 95. Niet alle 71 soorten komen nu nog voor in Nederland. Enkele soorten zijn uit ons land verdwenen en enkele andere hebben ons land alleen als zwerver een keer aangedaan. Waarschijnlijk planten 64 soorten zich momenteel in Nederland voort.
Welke libellen kan ik in de tuin verwachten?
Veel voorkomende libellen bij tuinvijvers zijn: gewone pantserjuffer, houtpantserjuffer, lantaarntje, azuurwaterjuffer, variabele waterjuffer, vuurjuffer, kleine roodoogjuffer, blauwe glazenmaker, platbuik, viervlek, bloedrode heidelibel, bruinrode heidelibel en steenrode heidelibel. Ook paardenbijters vliegen vaak door de tuin, hoewel ze zich niet vaak in tuinvijvers voortplanten.
De blauwe glazenmaker is de meest opvallende verschijning. Deze grote libel (die overigens meer groen is dan blauw!) vliegt vanaf juli door de tuin, in zeer rustig tempo en vaak laag boven de grond. Ze 'onderzoeken' alle uithoeken van de tuin en komen zodoende regelmatig binnenshuis terecht, waar ze met veel rumoer tegen het vensterglas aanvliegen. Ook vallen ze regelmatig ten prooi aan huiskatten.
Hoe leer ik meer over libellen?
Begin eens met door deze website rond te klikken. Er staat veel informatie over verschillen tussen juffers en libellen, gelijkende soorten, waar u kunt kijken naar libellen etc. Natuurlijk kunt u ook een boek of gids kopen, de lijst vindt u op onze site, evenals diverse herkenningskaarten. Een deel vindt u ook in onze winkel. En omdat het fijn is om samen enthousiast te zijn en je samen sneller leert, kunt u kijken of er een libellen- of insectenwerkgroep in de buurt is. Ze vinden een nieuw lid erbij altijd fijn! Op de agenda kunt u ook zien of er een lezing in de buurt is. Op Facebook zijn ook forums te vinden waar u uw foto's kunt laten zien en op naam brengen; dit kan ook op het forum van waarneming.nl
