Nectarkroegen

"De kleine heivlinder kruipt in augustus uit de pop. De angst bestaat dat hij wegtrekt uit zijn leefgebied door de droogte en het gebrek aan nectar. Dat kan ertoe leiden dat deze vlinder helemaal uit het Kootwijkerzand en daarmee uit Noordwest-Europa verdwijnt."

Op 2 augustus, precies 1 week na het plaatsen van de nectarkroegen, werd de eerste kleine heivlinder in de nectarkroeg gezien. Goed nieuws, dat beketent dat de vlinder zijn leefgebied niet heeft verlaten! Ook in de weken erna werden verschillende kleine heivlinders gezien in de nectarkroegen. Zelfs een parend stellentje: dat wijst dus op voortplanting! En die voortplanting is onmisbaar voor het voortbestaan van de kleine heivlinder. 
 

Nectar als noodvoorziening

Kleine heivlinders houden best van droogte. Het favoriete leefgebied, droog stuifzand, bestaat uit kaal zand, schrale open graslanden met de waardplant buntgras en hier een daar een pol heide en een enkele boom. Overdag wordt het daar makkelijk 40 graden en door de grote uitstraling kan het er ’s nachts, ook in de zomer, vriezen. Een liefhebber van extremen en ook van droogte dus, maar het kan ook te gek worden.

Extreme droogte 

Door de langdurige droogte van 2018 zien we dat vrijwel alle struikheide is verdroogd en niet of nauwelijks in bloei komt. Struikhei is de belangrijkste bron van nectar voor de vlinders en zonder nectar kunnen ze veel minder vliegen en zich veel minder voortplanten. Daarnaast zullen de vlinders weg zwerven van de heide. In de hoop ergens bloeiende planten te vinden vliegen ze uit het terrein. Er zijn al heel regelmatige meldingen van heivlinder, bruine vuurvlinder en kommavlinder vanuit tuinen en stadsparken.

Op korte termijn is er aan de droogte en het niet bloeien van de heide niet veel te doen. Daarom hebben De Vlinderstichting en Staatsbosbeheer besloten om er tijdelijk nectarkroegen neer te zetten.

Hongerige grazers

Nectarkroegen worden met een raster omgeven, omdat ze anders de eerste nacht waarschijnlijk zullen worden leeggegeten door het wild, zoals zwijnen en herten. Want ook zij hebben honger in deze extreme weersomstandigheden. Er zal regelmatig worden gecheckt of en welke vlinders de kroeg bezoeken.

De nectarkroegen bestaan uit speciekuipen met daarin allerlei bloeiende planten. Zo staat er echte guldenroede, blauwe knoop, tijm, knoopkruid, zandblauwtje en zelfs vlinderstruiken. Die vlinderstruiken (Buddleja ‘Argus Velvet’), zijn steriel, wat wil zeggen dat ze geen zaad produceren.

Gegarandeerd gifvrij

Vlinderstruiken staan erom bekend dat ze nogal kunnen woekeren en dat risico  willen we niet nemen. De planten die we gebruiken zijn natuurlijk gegarandeerd gifvrij. Kwekerijen De Heliant, Arnica en Dependens hebben meegewerkt om de planten bij elkaar te krijgen. Er worden uitsluitend biologisch geteelde planten gebruikt. 

Begin september is de vliegtijd van de kleine heivlinder voorbij, en er is geen noodzaak meer voor de nectarkroegen als tijdelijke noodoplossing. Daarom is begin september besloten om de nectarkroegen weg te halen uit het Kootwijkerzand. 

Is de kleine heivlinder gered?

Of de kleine heivlinder de droogte heeft overleefd is nog niet helemaal zeker. Dat zien we pas volgend jaar, als de vlinders weer uit de pop kruipen. Op dit moment zitten de rupsen van de kleine heivlinder verstopt in het Kootwijkerzand en gaan ze de winter tegemoet. De Vlinderstichting blijft de situatie nauwgezet volgen. 

In de media is veel aandacht voor de nectarkroegen. Kranten, radio en televisie besteden en veel aandacht aan deze bijzondere actie. Via Twitter worden dagelijks updates gegeven.

Radiofragmenten

Vlinderkroegen tijdens droogte (Vara's Vroege Vogels, 29 juli 2018) 

Heivlinder krijgt eigen nectarkroeg (BNR Nieuwradio, 26 juli 2018)

Kranten

Nectarkroegen helpen zeldzaamste vlinder de hongerzomer door (Volkskrant, 29 juli 2018)

Zeldzame kleine heivlinder te zien op de Veluwe (Stentor, 8 augustus 2018)

Reddingsacties voor dieren die droogte niet overleven (AD, 26 juli 2018)