roetvlek Xylena exsoleta
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Van deze soort zijn slechts enkele recente waarnemingen bekend; in 2014 waargenomen in Noord-Holland.
Rode lijst
verdwenen
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Begin september-begin december en na de overwintering maart-begin juni in één generatie. In het najaar bezoeken de vlinders bloemen van klimop en overrijpe bramen, in het voorjaar wilgenkatjes en bloemen van sleedoorn. De vlinders komen op licht en vooral in het najaar op smeer.
Levenscyclus
Rups: mei-juli. De rups is zowel overdag als ´s nachts actief. De verpopping vindt plaats in de strooisellaag. De soort overwintert als vlinder. De paring vindt plaats in het voorjaar.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Swort-grass
Duitse naam
Graue Moderholzeule
Franse naam
la Brunâtre , le Bois-Sec
Synoniemen
Xylena exoleta, Xylina exoleta, Calocampa exoleta
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Het gebied van ronde vlek en niervlek vormt een donkere (roet-)veeg op de voorvleugels.
Toelichting wetenschappelijke naam
Xylena: xulon, xulinos is hout, een naam die Linnaeus noemt bij de beschrijving van X. exsoleta en die eerder door Hübner werd genoemd in zijn Tentamen (1806).
exsoleta: exsoletus, exoletus is rijp, oud. Linnaeus schrijft: 'een vlinder precies in de kleur van rottend hout'.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 24-29 mm. Deze uil heeft dezelfde karakteristieke rusthouding als de houtkleurige vlinder (X. vetusta). Het lichte gedeelte langs de voorrand van de voorvleugel is meer grijsachtig van kleur en ook het donkere gedeelte heeft een grijze tint; hierdoor is er geen sprake van een kleurcontrast tussen de twee vleugelhelften. De gedeeltelijk donkere, licht omrande ringvlek en niervlek zijn goed zichtbaar. Het onderste gedeelte van de achterpoten is lichtgrijs of strokleurig. De kop is licht en het borststuk donkergrijs.
Kenmerken rups
Tot 65 mm; groot en plomp; lichaam helder groen; over de rug twee gele lengtestrepen met daartussen een rij witgekernde, zwarte vlekken die echter soms ontbreken; onder de spiracula een witte lengtestreep met langs de bovenrand een gebroken, helder rode lengtestreep; kop bruinachtig groen tot geelachtig groen.
Gelijkende soorten vlinder
Zie de houtkleurige vlinder (X. vetusta) en de bruine bosbesuil (X. solidaginis). Zie ook de houtspaander (Axylia putris).
Verpreiding
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Van deze soort zijn slechts enkele recente waarnemingen bekend; in 2014 waargenomen in Noord-Holland.
België
Uitgestorven in België. Vroeger gemeld uit de meeste Belgische provincies, maar na 1980 niet meer waargenomen.
De soort staat als Regionaal Uitgestorven op de Rode Lijst Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Canarische eilanden, Noordwest-Afrika (Marokko, Algerije, Tunesië), heel Europa, Voor- en Midden-Azië tot de Grote Oceaan en Japan. In Europa naar het noorden tot Noord-Schotland, Zuid-Noorwegen, Midden-Zweden en Zuid-Finland. Ook meerdere keren op IJsland vastgesteld.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Ruige graslanden en open bossen.
Nieuws
- Zeldzame roetvlek gevonden in Noord-Hollandse duinen februari 2014
Tijdschriften
- Opmerkelijk Albert Vliegenthart mei 2019
Word donateur
Steun De Vlinderstichting
