wortelhoutspanner Eulithis prunata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. Kan met name in de duinen talrijk zijn. RL: niet bedreigd.
Rode lijst
niet bedreigd
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Begin juni-eind augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen slechts in kleine aantallen op licht.
Levenscyclus
Rups: april-juli. De rups verpopt zich op de waardplant tussen samengesponnen bladeren. De soort overwintert als ei op de waardplant.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Phoenix
Duitse naam
Dunkelbrauner Haarbüschelspanner
Franse naam
la Cidarie du prunier
Oud Nederlandse naam
grote bessenspanner
Synoniemen
Lygris prunata, Cidaria prunata
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Wortelhoutspanner is een reeds lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' van begin vorige eeuw. Wortelhoutspanner is een reeds lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' begin vorige eeuw. De naam is naar alle waarschijnlijkheid te herleiden tot de sterke gelijkenis van het vleugelpatroon met het fraaie grillige en contrastrijke nervenpatroon van hout van de wortels van de notenboom, een houtsoort die vooral vroeger veel gebruikt werd voor luxe producten, zoals tafelbladen en kastjes.
Toelichting wetenschappelijke naam
Eulithis: eulithos is gemaakt van mooie steen; de vlinders zien er aantrekkelijk uit, veelal met geelachtige grondkleur die aan zandsteen doet denken.
prunata: Prunus is het plantengeslacht pruim maar de rups leeft op ribes.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 17-19 mm. Een karakteristiek getekende, bruin gekleurde spanner. Is meestal iets groter dan andere spanners met een soortgelijke tekening en heeft een relatief brede voorvleugel; het belangrijkste onderscheid is de sterk golvende buitenrand van de brede donkerbruine middenband. Varieert weinig in kleur en tekening. In rust liggen de antennen op de vleugels en is het achterlijf omhoog gekromd; dit geldt ook voor alle andere Eulithis-soorten.
Gelijkende soorten vlinder
Bij de kleinere marmerspanner (Ecliptopera silaceata) wordt de middenband bijna altijd meer of minder duidelijk onderbroken door twee witte lijnen; het donkerbruine wortelveld is bij de wortelhoutspanner groter. Zie ook de fraaie walstrospanner (Lampropteryx suffumata) en de dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria).
Gelijkende soorten rups
Gewone agaatspanner (Eulithis populata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. Kan met name in de duinen talrijk zijn. RL: niet bedreigd.
België
Vrij algemeen in het hele land.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Het Iberisch Schiereiland, West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden oostwaarts via de gematigde zone tot Oost-Azië. In Scandinavië tot boven de poolcirkel, in het zuiden tot Italië, de Balkan, het Armeense hoogland en Kirgisië.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Duinen, bossen of struwelen langs rivieroevers en (volks)tuinen.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
