populierengouduil Xanthia ocellaris

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land voor; de meeste waarnemingen komen uit het zuidwesten van het land. RL: niet bedreigd.

Rode lijst

niet bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin augustus-eind oktober in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken overrijpe bramen en ander fruit.

Levenscyclus

Rups: april-juni. De rups leeft eerst in de katjes van de waardplant en laat zich daarmee op de grond vallen; oudere rupsen eten daarna van de bladeren van kruidachtige planten. De rups is vooral ´s nachts actief. Als de rups volgroeid is graaft hij zich in om zich ongeveer zes weken later ondergronds te verpoppen. De soort overwintert als ei op een tak van de waardplant.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Pale-lemon Sallow

Duitse naam

Pappel-Gelbeule

Franse naam

la Xanthie canelle

Synoniemen

Cirrhia ocellaris, Xanthia palleago

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De gouduilen hebben een geelachtige (gouden) grondkleur.
De populier is een belangrijke plant voor de ontwikkeling van de rups van deze soort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Xanthia: xanthos is geel, naar de overwegend geelachtige kleuren van de soorten binnen dit genus. Ochsenheimer nam deze naam over uit Hübner's Tentamen (1806).
ocellaris: ocellus is een oogje, naar de witte 'pupil' in de niervlek.

Auteursnaam en jaartal

(Borkhausen, 1792)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 18-19 mm. De voorvleugel heeft een hoekige vleugelpunt met een scherp uitstekend puntje. De vleugel is meestal gelijkmatig grijsachtig lichtbruin. Soms zijn er vage dwarsbanden te zien, waarvan de middenschaduw het meest opvalt. De centrale dwarslijnen zijn licht (de binnenste soms minder duidelijk) en de ringvlek en de niervlek zijn licht omrand. In de binnenste lob van de niervlek ligt meestal een witachtig stipje. De achtervleugel is witachtig, bij de binnenrand iets donkerder.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; dik, naar de kop toe versmald; lichaam donkerbruin tot purperachtig bruin, fijn, bruinachtig wit getekend; insnijdingen tussen de segmenten met duidelijke oranjebruine zweem; over de rug een onduidelijke, witachtige middenstreep, die soms door een rij zwartachtig bruine, chevron-vormige vlekken loopt; nekschild op segment één zwartachtig bruin met twee brede, witte lijnen; kop roodachtig bruin.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de iepengouduil (X. gilvago) en de bruine herfstuil (Sunira circellaris).

Gelijkende soorten vlinder

iepengouduil

bruine herfstuil

Verpreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land voor; de meeste waarnemingen komen uit het zuidwesten van het land. RL: niet bedreigd.

België

Vrij zeldzaam maar wijdverbreid in Vlaanderen. In Wallonië zeldzaam en grotendeels afwezig ten zuiden van Samber en Maas.

De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Noordwest-Afrika (Marokko) door Europa noordelijk tot Zuidoost-Engeland, Denemarken, Zuid-Zweden en Moskou. In het zuiden niet in Griekenland, wel in Voor-Azië tot Libanon.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.