heide-oogspanner Charissa obscurata

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

spanners (GEOMETRIDAE)

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt zeer verspreid over het land waargenomen, vooral op de zandgronden. RL: ernstig bedreigd.

Rode lijst

ernstig bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Half juli-begin september in één generatie. De vlinders vliegen in de schemering en bezoeken bloemen, onder andere van distels. Ze komen ook op licht.

Levenscyclus

Rups: september-mei. De soort overwintert als jonge rups onder aan de waardplant en verpopt zich in de strooisellaag of in de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Annulet

Duitse naam

Trockenrasen-Steinspanner

Franse naam

le Gnophos obscur

Oud Nederlandse naam

donkere boomspanner

Synoniemen

Gnophos obscurata, Gnophos obscuratus, Charissa obscuraria, Gnophos obscuraria, Lycognophos obscuraria

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Oogspanners hebben alle een meer of minder duidelijk oog op de voorvleugels. Struikheide is de voornaamste waardplant van deze oogspanner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

obscurata: obscurus is donker, verwijzend naar sommige donkere vormen van deze soort.

Auteursnaam en jaartal

(Denis & Schiffermüller, 1775)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. Deze spanner is variabel van kleur, maar vrij constant van tekening. De kleur is vaak aangepast aan de grondsoort van de vliegplaats en varieert van licht bruingrijs tot bijna zwart. Op de voorvleugel bevinden zich twee getande dwarslijnen met daartussen een ringvormige vlek; bij sommige kleurvarianten vallen deze kenmerken echter niet zo goed op. Het laatste geldt ook voor de getande dwarslijn en de middenvlek op de achtervleugel.

Kenmerken rups

Tot 20 mm; ruwe huid; lichaam grijsachtig bruin met purperen of groene zweem, soms met witte stippen en een rij bleke, driehoekige vlekken over de rug; op de rugzijde van segment twaalf een paar zwartgerande, witachtige wratten; kop grijsachtig bruin

Verpreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt zeer verspreid over het land waargenomen, vooral op de zandgronden. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam. Vroeger bekend uit de Antwerpse en Limburgse Kempen, maar daar verdwenen. In Wallonië zeer lokaal in Luik, Luxemburg en Namen.

De soort staat als Regionaal Uitgestorven op de Rode Lijst Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

In heel Europa en Klein-Azië. Niet in het hoge noorden en ook niet op een paar eilanden van de Middellandse Zee (Corsica, Kreta). In het oosten van de Koerilen via het Europese deel van Rusland naar de Kaukasus tot Armenië en Azerbaidzjan.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.