Nieuwsbericht

Bruin blauwtje doet een stap terug

maandag 30 september 2024

Vanaf 2018 hadden we te maken met relatief hete en droge zomers. Een soort als het bruin blauwtje is daar gek op en die zagen we de laatste jaren dan ook sterk toenemen in verspreiding en in aantal. Maar dit jaar was nat en dat zien we direct terug aan de bruin blauwtjes: ze waren veel minder aanwezig.

Zowel de mannetjes als de vrouwtjes zijn bruin aan de bovenzijde (Bron: Kars Veling) Zowel de mannetjes als de vrouwtjes zijn bruin aan de bovenzijde (Bron: Kars Veling)

Voor veel vlinders waren de hete en zeer droge zomers negatief. De waardplanten, waar de rupsen van leven, verdroogden en er was op de heiden bijvoorbeeld veel minder nectar te halen. Dit is de brandstof die vlinders nodig hebben om te vliegen. Maar bruin blauwtjes hebben geen enkel probleem met die droogte. De rupsen leven onder andere op reigersbek en die plant gedijt prima bij heet en droog weer. En omdat de grassen juist minder vitaal werden, kon reigersbek zich sterk uitbreiden, bijvoorbeeld in wegbermen. Dat zagen we terug in de bruin blauwtjes. Ze verspreidden zich veel verder door het land en de aantallen namen ook sterk toe. In onderstaande grafieken zien we de hoeveelheid bruin blauwtjes in de routes van het meetnet vlinders. In 2023 zijn er veel meer bruin blauwtjes per telling dan in het langjarig gemiddelde. Dit jaar, het natte 2024, zien we juist dat er duidelijk minder bruin blauwtjes waren dan het gemiddelde vanaf 1990, toen het meetnet begon.

Aantallen bruin blauwtjes in de routes van het meetnet. Links: 2023 (blauwe lijn) en rechts 2024 (grijze lijn) vergeleken met eerdere perioden (Bron: Voorlopige resultaten meetnet vlinders (NEM)) Aantallen bruin blauwtjes in de routes van het meetnet. Links: 2023 (blauwe lijn) en rechts 2024 (grijze lijn) vergeleken met eerdere perioden (Bron: Voorlopige resultaten meetnet vlinders (NEM))

Bruin blauwtje voelt zich het beste thuis in vrij schraal, bloemrijk grasland (Bron: Kars Veling) Bruin blauwtje voelt zich het beste thuis in vrij schraal, bloemrijk grasland (Bron: Kars Veling)

Bruin blauwtjes hebben twee of drie generaties per jaar. De eerste vliegt begin mei tot eind juni, de tweede vanaf begin juli en in september en oktober vliegt soms een derde generatie. De laatste jaren is dat, onder invloed van klimaatverandering, meer regel dan uitzondering. De soort overwintert als halfvolgroeide rups in de strooisellaag. De jonge rups eet de onderzijde van het weefsel van het blad en beschadigt de bovenste bladlaag niet. Deze mineergang met een kleine opening aan de onderzijde van het blad is vrij opvallend. Oudere rupsen eten niet alleen het volledige blad maar ook de bloemen en de vruchten. Soms worden rupsen verzorgd door mieren. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat vlinders die als rups regelmatig door mieren zijn verzorgd, tien procent groter zijn dan vlinders van niet verzorgde rupsen. Het leefgebied is bloemrijk grasland. In de duinen is het bruin blauwtje een zeer algemene vlinder, maar ook in het binnenland kom je ze tegenwoordig veel tegen. Als er nog mooie, zonnige dagen komen, zijn ze ook de komende weken nog te zien.

Meer informatie

Het meetnet vlinders is een onderdeel van het Landelijk Meetprogramma Vlinders dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LVVN en onderdeel is van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM).

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting
Grafieken: Voorlopige resultaten meetnet vlinders (NEM)