Nieuwsbericht

Atalanta's in de winter

maandag 4 maart 2024

We kregen een enthousiaste mail vanuit Spanje. Silvia Hellingman gaf aan daar flink wat atalanta’s te zien. “Het lijkt erop dat de trek is begonnen”, schrijft ze. Ook hier in Nederland zijn trouwens al flink wat atalanta’s gezien. Geen trekkers, maar vlinders die hier in de winter zijn gebleven. Op de wat warmere en vooral zonnige dagen zijn ze actief, zelfs midden in de winter.

En van de tientallen atalanta's die Silvia zag eind februari in Spanje (Bron: Silvia Hellingman). En van de tientallen atalanta's die Silvia zag eind februari in Spanje (Bron: Silvia Hellingman).

Atalanta’s hebben geen winterslaap. Ze blijven actief en passen hun gedrag aan de weersomstandigheden aan. Is het koud en bewolkt dan zitten ze weggekropen op beschutte plekken. Bij zon en vooral als het wat minder koud is, vliegen ze rond op zoek naar bloeiende planten. Maar echte kou is funest voor deze vlinders, want een paar nachten met vorst van een graad of vijftien onder nul zullen ze niet overleven. Dat is ook waarom ze vroeger ‘altijd’ wegtrokken naar zuidelijker streken, waar de kans op strenge vorst minder groot is.

Recordaantal

De laatste jaren worden er steeds meer atalanta's in de winter gezien en zijn ze ook vaker in het hele vroege voorjaar waar te nemen. In de maand januari van dit jaar zijn er al honderd atalanta’s gemeld. Dat is meer dan de afgelopen jaren en zeker meer dan pakweg twintig of dertig jaar geleden. Januari was dan ook iets zachter dan normaal. Er waren een aantal flink zonnige perioden waardoor ook de maand als zonniger dan normaal de boeken in gaat.

Spanje

Een rups van de atalanta die brandnetelbladeren bijeen spint. Een rups van de atalanta die brandnetelbladeren bijeen spint.

Toch zullen er in de loop van maart-april ook weer flink wat trekkers vanuit het zuiden hier binnenkomen. Dat zijn vast niet de vlinders die Silvia nu in Spanje ziet, want die zullen wel een stukje naar het noorden komen en zich daar voortplanten, maar nog niet helemaal naar Nederland. De nakomelingen van die Spaanse vlinders vliegen dan wel door naar onze streken. Deze voorjaarsvlinders en onze overwinteraars planten zich hier allebei voort. De rupsen leven in samengesponnen bladeren van grote brandnetel.

Prima Plekje

In de loop van de zomer verschijnen de vlinders weer en een flink deel daarvan zal terug trekken richting het zuiden. Tegelijkertijd komen er ook vlinders uit Scandinavië onze kant op. Het is niet bekend welke atalanta’s hier blijven en welke weg trekken, maar het lijkt aannemelijk dat de vlinders uit het noorden het hier eigenlijk wel prima vinden en niet verder vliegen. Silvia geniet nu al van de atalanta’s in Spanje, maar de komende weken zullen we ze ook hier weer volop kunnen tegenkomen.