Nieuwsbericht

Dronken vlinders dinotranen?

donderdag 11 januari 2018

Vlinders blijken nog ouder dan eerder gedacht. Nieuw onderzoek, waaraan ook wetenschappers van de universiteit Utrecht meededen, laat zien dat vlinders zich al zeventig miljoen jaar eerder ontwikkelden.

Een vlindervleugel bestaat uit heel veel kleine schubjes. Dit is een close up van de vleugel van een distelvlinder. Een vlindervleugel bestaat uit heel veel kleine schubjes. Dit is een close up van de vleugel van een distelvlinder.

Dat concluderen zij uit de vondst van 'schubben', die zo oud zijn. Bas van de Schootbrugge en zijn student Timo van Eldijk vonden de vlindersporen terug in ongeveer 200 miljoen jaar oude restjes zeebodem. In de bodemmonsters zitten rare, microscopische schilfertjes die de wetenschappers aanvankelijk niet konden thuisbrengen. Schubjes van vlindervleugels, noteren de wetenschappers nu na gedetailleerde microscopische analyse in het vakblad Science Advances.

Schubvleugeligen

De wetenschappelijke naam van vlinders is Lepidoptera, wat schubvleugeligen betekent. Als je de vleugels van vlinders van dichtbij bekijkt, bijvoorbeeld door een vergrootglas of een microscoop, dan zie je allemaal kleine schubjes, net als bij vissen. Die schubjes hebben een bepaalde kleur, bijvoorbeeld rood of geel. Dat komt omdat ze op verschillende wijze licht absorberen. Zo krijgen ze de voor ons zichtbare kleuren en tekening.

Meer over de anatomie van vlinders

Leven zonder bloemen

Blauwtjes die 'drinken' van uitwerpselen Blauwtjes die 'drinken' van uitwerpselen

Dat laat natuurlijk de vraag open waar de eerste vlinders van leefden, zonder bloemen. Want dat betekent dat ze geen nectar konden drinken, zoals we dat nu kennen van vlinders. Dat leidde al tot allerlei wilde speculaties (dronken ze dinotranen?). Maar ook nu zijn er volop vlindersoorten die geen bloemen bezoeken voor nectar.

Uitwerpselen en kadavers

Soms hebben ze als rups al zoveel gegeten, dat ze tijdens hun (meestal korte) vlinderleven geen voedsel meer nodig hebben. Maar soms leven vlinders ook van hele andere dingen. Zo worden blauwtjes vaak gezien op kadavers van dode dieren en uitwerpselen. Daarin zitten mineralen en zouten die de vlinders als 'brandstof' gebruiken. En ook het drinken van zweet is niet ongebruikelijk voor vlinders; daarom landen ze tijdens hete zomerdagen wel eens op je hand of schouder.

Hoe dan ook: ook in de prehistorie maakte hun roltong het mogelijk om vocht tot zich te nemen in een tijd dat het klimaat droger werd. Die roltong is nog het meest te vergelijken met een rietje: een lange holle buis waarmee vlinders kunnen drinken. En weer onder hun kop kunnen oprollen zodat hij niet in de weg zit bij het vliegen. 

Meer lezen over de bouw en levenswijze van vlinders

Historie onderzoek vlinder