Herstel van hakhout

Er zijn veel redenen om hakhout te behouden en te herstellen. Niet ieder doorgeschoten hakhoutperceel kan echter opnieuw worden omgevormd tot hakhout.

Redenen om hakhout te behouden en te herstellen

• Natuur: Regelmatige kap zorgt voor snelle afwisseling van stadia, waardoor soorten voor kunnen komen van open vlakten, struwelen en bossen. Licht wordt zeldzaam in het Nederlandse bos. Verder zijn de stobben van belang voor bijv. mossen en insecten.
• Cultuurhistorie: Herinnering aan bosbeheer in het verleden.
• Recreatie: Afwisseling en educatieve rol.
• Houtproductie: Energiehout (3-4 m3/ha/jr).

Redenen om voormalig eikenhakhout niet in ere te herstellen

• Hoge kosten.
• Het huidige bos heeft inmiddels hoge natuurwaarden.
• Er is weinig kans op goed aanslaan van de afgezette stobben.
• Weerstand vanuit de bevolking (recreanten) voor het werk in het bos en ‘kaalkap’.

Voorwaarden

Succes in het hakhoutherstel is afhankelijk van een aantal voorwaarden. Kort gezegd is herstel van eikenhakhout het meest zinvol als het doorgeschoten hakhoutbos niet al te lang verwaarloosd is, er voldoende licht, vocht en vruchtbare grond is en wildvraat beperkt kan worden.

Enkele praktische tips

• Voor de natuurwaarden is het aan te bevelen om een zo lang mogelijke kapcyclus (ongeveer 15 jaar) aan te houden zodat er zoveel mogelijk soorten aanwezig blijven. Het kappen kan plaatsvinden vanaf bladval tot de start van sapstroom, dus van half november tot begin april.
• Bedenk dat het vellen veelal handwerk zal zijn en er dus een bosmaaier of kettingzaag aan te pas zal moeten komen.
• De takken moeten schuin worden afgezet omdat dan het regenwater niet op de afgezaagde scheuten blijft staan.
• In sommige gebieden was het vroeger gebruikelijk om vlak boven de grond te kappen, op andere plaatsen juist tot wel een meter hoog. Als er geen cultuurhistorische redenen zijn om een bepaalde hoogte aan te houden, is het aan te bevelen om juist een variabele hoogte aan te nemen zodat het bos gevarieerder zal worden.
• Houd bij de planning van de velling al rekening met de uitsleepmethode. Een te zware machine kan de bodem voor langere tijd vernielen. Handmatig uitdragen heeft dan ook de voorkeur, maar zal in de praktijk lang niet altijd mogelijk zijn. Eigenlijk is dit alleen mogelijk als er vrijwilligers zijn of personeel met lage lonen. In de meeste gevallen zal het uitslepen en uitdragen dan ook vooral gemechaniseerd moeten gebeuren. Denk bij de keuze van het materiaal aan de draagkracht van de bodem, de kwetsbare flora en fauna, de ontsluiting van het bosperceel, de manoeuvreerruimte en de mogelijkheden voor het eventueel voorconcentreren van het hout.
• Amerikaanse vogelkers zal alleen overwonnen kunnen worden met door regelmatig handmatig uittrekken of met bestrijdingsmiddelen.