bruine bosbesuil Xylena solidaginis
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Komt vrijwel uitsluitend voor op de Veluwe; slechts een enkele waarneming daarbuiten. RL: kwetsbaar.
Rode lijst
kwetsbaar
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Begin augustus-begin oktober in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen van vooral struikhei en kruiskruid. Overdag rusten ze vaak laag op een naaldboomstam.
Levenscyclus
Rups: april-juli. De rups rust op de waardplant. De verpopping vindt plaats in een cocon in een holletje in de grond of onder mos. De soort overwintert als ei.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Golden-rod Brindle
Duitse naam
Rollflügel-Holzeule
Franse naam
la Noctuelle de la verge-d'or
Synoniemen
Calocampa solidaginis, Xanthia solidaginis, Lithomoia solidaginis
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Bosbes is een van de waardplanten van de bruine bosbesuil.
Deze soort zou bruiner zijn dan de echte bosbesuil. Hij is in ieder geval veel lichter van kleur, maar bruiner?
Toelichting wetenschappelijke naam
Xylena: xulon, xulinos is hout, een naam die Linnaeus noemt bij de beschrijving van X. exsoleta en die eerder door Hübner werd genoemd in zijn Tentamen (1806).
solidaginis: Solidago virgaurea is guldenroede, hetgeen echter niet de waardplant is van deze soort.
Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1803)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 18-21 mm. In rust valt deze uil nauwelijks op vanwege de sterke gelijkenis met een afgebroken takje. De vlinder rust met de kop naar beneden tegen de stengel of de stam van de waardplant, houdt de vleugels strak om het lichaam gevouwen en het lichaam iets opgericht van de ondergrond. De smalle staalgrijs met witte voorvleugel is enigszins hoekig. De niervlek is groot en opvallend en de golflijn is in het midden getand. Vanuit de golflijn wijzen enkele zwarte pijlvlekken naar binnen. Er is weinig variatie; sommige exemplaren hebben een duidelijke donkere middenband.
Gelijkende soorten vlinder
De roetvlek (Xylena exsoleta) is groter en heeft een donkerbruin borststuk.
Gelijkende soorten rups
Grote bosbesuil (Eurois occulta).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Verpreiding
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Komt vrijwel uitsluitend voor op de Veluwe; slechts een enkele waarneming daarbuiten. RL: kwetsbaar.
België
Zeer zeldzaam en zeer lokaal; beperkt tot de veengebieden van de Hoge Ardennen in Luik en Luxemburg.
Mondiaal
Wijdverbreid in Noord- en Midden-Europa, naar het noorden tot boven de poolcirkel. Ontbreekt in veel streken van Zuid-Europa. De zuidgrens van het zeer verbrokkelde areaal: Midden-België, West-Frankrijk, de zuidelijke Alpen en op de Balkan tot Zuidwest-Bulgarije. Noord- en Midden-Azië tot Japan. Oude opgaven uit Noord-Amerika hebben betrekking op L. germana (Morrison, 1874) wat vroeger een ondersoort van solidaginis was (Mikkola, Lafontaine & Kononenko 1991).
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Vochtige heiden en dennenbossen met een ondergroei van bosbes.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
