hagedoornvlinder Opisthograptis luteolata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
Rode lijst
niet bedreigd
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Half april-eind september in twee, mogelijk drie generaties. De tijd waarop de voorjaarsgeneratie verschijnt is afhankelijk van het stadium waarin de soort heeft overwinterd. Sommige onderzoekers veronderstellen dat de soort een regelmatig patroon heeft van drie generaties in twee jaar. De vlinders worden overdag soms na verstoring op of bij de waardplant waargenomen. Ze worden vaak vliegend gezien vlak voor de schemering en komen goed op licht.
Levenscyclus
Rups: kan het hele jaar worden waargenomen. De soort overwintert als halfvolgroeide rups op de waardplant of als pop in een cocon op de waardplant, in de strooisellaag of in muurspleten.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Brimstone Moth
Duitse naam
Gelbspanner
Franse naam
la Citronnelle rouillée , la Phalène de l'alisier
Oud Nederlandse naam
gele spanner
Synoniemen
Rumia luteolata, Rumia crataegata
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Hagedoornvlinder is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).
Hagendoorn en haagdoorn zijn oude benamingen voor meidoorn. Een oude wetenschappelijke naam van deze spannersoort is crataegata, hetgeen ongetwijfeld met crataegus (meidoorn) te maken heeft. Meer over Nederlandse namen
Toelichting wetenschappelijke naam
Opisthograptis: opisthen is achter, aan de achterkant en graptos is geverfd, van letters voorzien. De roodbruine vlekken op de voorvleugel zijn aan de achterkant even duidelijk als aan de voorkant.
luteolata: luteolus is geelachtig, naar de grondkleur van voor- en achtervleugel.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 14-21 mm. Een duidelijk te herkennen gele spanner, met langs de voorrand van de voorvleugel enkele kastanjebruine vlekjes en één grotere vlek in de vleugelpunt. Ongeveer in het midden van de voorrand van de voorvleugel bevindt zich een kleine, langwerpige of maanvormige, witte vlek met een roodbruine omlijning. De soort is weinig variabel. Meestal is het vrouwtje groter dan het mannetje; de vlinders van latere generaties zijn gewoonlijk iets kleiner.
Kenmerken rups
Tot 33 mm; lichaam grijsachtig bruin tot roodachtig bruin, soms groenachtig, met verschillende schakeringen van groen en bruin; het zesde segment met een opvallende, dubbelgepunte bult; kop bruin. In tegenstelling tot de andere spannerrupsen heeft deze soort twee extra buikpoten.
Verpreiding
Zeldzaamheid
Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
België
Zeer algemeen in het hele land.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van het Iberisch Schiereiland via heel Europa tot de gebergten van Midden-Azië; in het noorden tot de poolcirkel in het zuiden het Middellandse Zeegebied, Klein-Azië en verder tot het westen van Centraal-Azië.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Planten
Diverse bomen en struiken, zoals meidoorn, sleedoorn, berk, lijsterbes en wilg.
Waardplant
Krentenboompje
Amelanchier
Berk
Betula
Meidoorn
Crataegus
Sleedoorn
Prunus
Ribes
Ribes
Wilg
Salix
Lijsterbes
Sorbus
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De VlinderstichtingSoorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)
schermbloemdwergspanner
Eupithecia tripunctaria
kleine herculesspanner
Cepphis advenaria
herfstspanner
Epirrita dilutata
bosspanner
Scopula immutata
ligusterstipspanner
Scopula imitaria
bruine bergspanner
Euphyia frustata