grauwe monnik Cucullia umbratica

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over het hele land voor, vooral in de duinen en op de zandgronden in het binnenland. RL: gevoelig.

Rode lijst

gevoelig

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin mei-half oktober in twee generaties, waarvan de eerste het talrijkst is. Bij warm weer vliegen de vlinders soms ook overdag; ze bezoeken bloemen van onder andere kamperfoelie, spoorbloem en rododendron.

Levenscyclus

Rups: juli-september. De rups foerageert ´s nachts op de bloemen en de bladeren van de waardplant en verbergt zich overdag onder de onderste bladeren. De soort overwintert als pop in een stevige cocon in de grond (soms meerdere jaren).

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Shark

Duitse naam

Schatten-Mönch

Franse naam

l'Ombrageuse

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De monniken zijn gekleed in een eenvoudig stemmig grijs habijt en het hoofd (de kop) is bedekt met een monnikskap.
Grauwe monnik is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Cucullia: cucullus is een hoed, een monnikskap. Naar de opvallende monnikskapachtige haartooi op de torax.
umbratica: umbraticus is deel uitmakend van de schaduw, terugtrekken. Pickard e.a. verklaren: 'de rups verschuilt overdag onder de lage bladeren van distels. Linnaeus beschrijft de vlinder met gestreepte grijze vleugels en de rups als zwartachtig met drie rijen rode stippen; hij kende ook de voedselplant. De naam slaat waarschijnlijk op de donkere schaduwen op de voorvleugel en mogelijk op de grondkleur van de rups. Linnaeus verklaart niets over de gewoonten van de rups.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 22-26 mm. Deze uil lijkt qua vorm en rusthouding veel op de kamillevlinder (C. chamomillae), maar is over het algemeen groter en grijzer. De voorvleugel heeft een patroon van lichte strepen en fijne zwartachtige strepen; deze strepen lopen niet door tot in de franje. Kenmerkend is de vage lichtbruine veeg die door de vaak nauwelijks zichtbare ringvlek en niervlek loopt. De achtervleugel is witachtig met bruine aders.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de kamillevlinder (C. chamomillae).

Gelijkende soorten vlinder

kamillevlinder

Verpreiding

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over het hele land voor, vooral in de duinen en op de zandgronden in het binnenland. RL: gevoelig.

België

Vrij algemeen in het hele land. Komt wijdverbreid voor in lage aantallen.

De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Bijna in heel Europa verbreid maar in de zuidelijkste delen van het Middellandse Zeegebied alleen in de bergen (Zuid-Spanje, Zuid-Italië, Griekenland). Naar het noorden tot de Orkney eilanden en Midden-Scandinavië. In Azië van Voor-Azië en de Kaukasus tot Oost-Siberië, Chinees Toerkestan en Mongolië.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.