vroege blokspanner Trichopteryx carpinata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt verspreid over het land voor; vooral op de zandgronden. RL: kwetsbaar.
Rode lijst
kwetsbaar
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Half maart-half mei in één generatie. De vlinders rusten overdag op boomstammen of paaltjes. Ze vliegen vanaf de schemering, komen op licht en bezoeken wilgenkatjes.
Levenscyclus
Rups: mei-juli. De soort overwintert als pop.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Early Tooth-striped
Duitse naam
Hellgrauer Lappenspanner
Franse naam
la Lobée , la Phalène du charme
Synoniemen
Lobophora carpinata, Nothopteryx carpinata, Lobophora lobulata
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De blokspanners hebben donkere aders en dwarslijnen die samen op de voorvleugels een blokkenpatroon vormen.
De vliegtijd van deze blokspanner is eind april al bijna voorbij.
Toelichting wetenschappelijke naam
Trichopteryx: trikhous is drie omvattend en pteron is vleugel; van de lob aan de achtervleugel van het mannetje die gezien wordt als derde vleugel.
carpinata: Carpinus is het plantengeslacht haagbeuk, niet de meest in het oog springende waardplant.
Auteursnaam en jaartal
(Borkhausen, 1794)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 13-18 mm. Een erg variabele spanner, die echter goed te onderscheiden is van andere voorjaarssoorten. De brede, enigszins afgeronde voorvleugel (die van het mannetje is iets spitser dan die van het vrouwtje) is meestal lichtgrijs; soms donkerder of met een bruine of groene tint. Verse vlinders hebben langs de voorrand soms een duidelijke roze zweem. De centrale dwarsbanden zijn meestal vaag.
Kenmerken rups
Tot 23 mm; lichaam blauwachtig groen met smalle witte ringen tussen de segmenten; onder de spiracula een brede, crèmekleurige lengtestreep; anaalsegment opvallend gepunt, ook crèmekleurig; kop grijsachtig groen.
Gelijkende soorten vlinder
Zie de lichte blokspanner (Lobophora halterata). Mannetjes van de kleine wintervlinder (Operophtera brumata) hebben rondere vleugels; de vliegtijd van beide soorten overlapt niet.
Gelijkende soorten rups
Ligusterblokspanner (Trichopteryx polycommata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt verspreid over het land voor; vooral op de zandgronden. RL: kwetsbaar.
België
In Vlaanderen vrij algemeen ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel, zeldzamer in Oost-Vlaanderen en nagenoeg ontbrekend in West-Vlaanderen. Lokaal talrijk. In Wallonië wijdverbreid en algemeen.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van Spanje, via Frankrijk en de Britse eilanden en via Midden- en Oost-Europa tot Siberië; in het noorden tot in Lapland; in het zuiden: van Corsica via Italië en de Balkan tot Noord-Kazachstan.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Loofbossen, duinen, heiden met struweel en moerassen.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
