randstipspanner Idaea sylvestraria
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Lokaal in de duinen een vrij algemene soort; in het binnenland zeer verspreid en zeldzaam. RL: bedreigd.
Rode lijst
bedreigd
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Eind mei-eind augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht. Overdag worden ze soms opgejaagd uit de hei.
Levenscyclus
Rups: juli-mei. De soort overwintert als rups en verpopt zich op de grond.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Dotted Border Wave
Duitse naam
Weisslichgrauer Zwergspanner
Franse naam
l'Acidalie sylvestre
Synoniemen
Sterrha sylvestraria, Acidalia sylvestraria, Idaea straminata, Acidalia straminata
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula's en Idaea's zijn stipspanners. Dit is zeker niet de enige stipspanner met een mooie rij stipjes langs de vleugelrand, maar doordat de verdere tekening egaal is, valt hier de rand extra op.
Toelichting wetenschappelijke naam
Idaea: idaios heeft betrekking op de berg Ida, de uitzichtplaats van waaruit de goden en godinnen de gevechten rond Troje volgden.
sylvestraria: sylvestris is uit het bos. Dat strookt niet met de habitat. Het is ook mogelijk dat Hübner bij deze naam gedacht heeft aan Israel Sylvestre, een Franse enthomoloog en vriend van Fabricius.
Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1799)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 10-12 mm. De bruinachtig witte vleugels zijn fijn bespikkeld met zwartachtige schubjes. De gewoonlijk nogal onduidelijke gegolfde bruinachtige dwarslijnen variëren in intensiteit. Zowel op de voor- als de achtervleugel bevindt zich een duidelijke zwarte middenstip en een rij goed zichtbare, uit zwarte stipjes bestaande franjelijn langs de achterrand. Soms komt een kleinere en bruinere variant voor.
Gelijkende soorten vlinder
De satijnstipspanner (I. subsericeata) is meer grijsachtig wit; de zwarte middenstip op de vleugel en de rij stipjes langs de achterrand zijn vaag of afwezig. Zie ook de dwergstipspanner (I. fuscovenosa).
Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen Idaea sylvestraria, I. subsericeata en Asthena albulata.
Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen zeven Scopula- en drie Idaea-soorten.
Gelijkende soorten rups
Okergele spanner (Idaea ochrata), geelpurperen spanner (Idaea muricata), satijnstipspanner (Idaea subsericeata) en geblokte stipspanner (Idaea emarginata). Let op: de rups kan ook verward worden met rupsen van de Scopula-soorten.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Lokaal in de duinen een vrij algemene soort; in het binnenland zeer verspreid en zeldzaam. RL: bedreigd.
België
In Vlaanderen zeer zeldzaam en nagenoeg beperkt tot de Kempen; ook lokaal aan de kust. In Wallonië zeldzaam en gekend uit alle Waalse provincies; recent gemeld uit Namen.
De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van Spanje via West- en Midden-Europa (inclusief Engeland), Polen, de Baltische staten, Rusland en tot Sachalin; in het noorden tot Midden-Scandinavië; in het zuiden: Sardinië en Italië en in het zuidoosten van Dalmatië tot Bulgarije en oostelijk daarvan tot Kazachstan.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
