geoogde bandspanner Xanthorhoe montanata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
Rode lijst
niet bedreigd
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Begin mei-eind juli in één generatie; in zeer gunstige jaren soms een tweede generatie. De vlinders zijn overdag gemakkelijk uit de vegetatie op te jagen. Ze vliegen vaak talrijk in de schemering, maar ook laat in de nacht en komen op licht.
Levenscyclus
Rups: augustus-mei. De soort overwintert als rups en verpopt zich in een cocon in losse aarde.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Silver-ground Carpet
Duitse naam
Schwarzbraunbinden-Blattspanner
Franse naam
la Mélanthie montagnarde
Synoniemen
Larentia montanata, Cidaria montanata, Melanthia montanata, Melanippe montanata
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De bandspanners hebben een bandtekening dwars over de vleugels.
Alle zeven Xanthoroe-soorten zijn bij de bandspanners ingedeeld; het oog moet gezocht worden in de diepzwarte vlek op een wit veld middenop de voorvleugels.
Toelichting wetenschappelijke naam
Xanthorhoe: xanthos is geel en rhoe is een stroom, een rivier; verwijzend naar de gelige kronkellijnen die een aantal soorten van dit genus kenmerken.
montanata: montanus is met bergen. Het is mogelijk dat de soort plaatselijk in bergen voorkomt, maar dat is niet kenmerkend.
Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 14-17 mm. Deze nogal variabele bandspanner heeft kenmerkend witte tot crèmekleurige vleugels waarover een onregelmatig gevormde middenband loopt. De achtervleugel toont de middenband slechts vaag en is daardoor meer effen gekleurd. Op de voorvleugel is in de band, dicht bij de voorrand, meestal een wit veld aanwezig met daarin een doorgaans duidelijk zichtbare zwarte middenstip. De kleur en de breedte van de middenband variëren; doorgaans zijn er twee bruine randzones met donkere dwarslijnen en een grijsachtig blauwe middenzone. Soms is deze laatste zeer licht van kleur en komt deze min of meer overeen met de grondkleur zodat er sprake lijkt van twee los van elkaar liggende smalle bruine dwarsbanden. Soms echter is de middenband als geheel juist sterk donker gekleurd en kan deze in incidentele gevallen zelfs één brede zwartachtige band vormen. Een bijna altijd zichtbaar kenmerk is de zwartachtige punt aan de buitenzijde van de middenband.
Gelijkende soorten vlinder
Zie de zwartbandspanner (X. fluctuata).
Gelijkende soorten rups
Springzaadbandspanner (Xanthorhoe biriviata), koolbandspanner (Xanthorhoe designata), bruine vierbandspanner (Xanthorhoe spadicearia), vierbandspanner (Xanthorhoe ferrugata), grote vierbandspanner (Xanthorhoe quadrifasiata), zwartbandspanner (Xanthorhoe fluctuata), scherphoekbandspanner (Euphyia unangulata) en egale bosrankspanner (Horisme tersata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
België
Vrij algemeen in het hele land.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van Spanje, Frankrijk, Midden- en West-Europa inclusief de Britse eilanden oostwaarts tot de Oeral; in het noorden tot boven de poolcirkel en tot in Noord-Siberië (ssp. lapponica Staudinger, 1871), in het zuiden de westelijke Middellandse Zee-eilanden, Italië, de Balkan, Klein-Azië tot westelijk Centraal-Azië. Ook in Noord-Amerika (Ferguson 1983).
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Planten
Diverse kruidachtige planten (walstro, klein kruiskruid, sleutelbloem) en struiken.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
