scherphoekbandspanner Euphyia unangulata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Een soort die vooral wordt waargenomen in Noord-Brabant en daar op sommige plaatsen vrij algemeen kan zijn. In de afgelopen jaren heeft deze soort zich sterk uitgebreid in de noordoostelijke provincies. RL: niet bedreigd.
Rode lijst
niet bedreigd
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Eind april-half augustus in twee generaties. De vlinders kunnen overdag uit struiken en andere vegetatie worden opgejaagd. Ze vliegen vanaf de schemering en komen op licht.
Levenscyclus
Rups: juni-september. De soort overwintert als pop in de grond.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Sharp-angled Carpet
Duitse naam
Einzahn-Winkelspanner
Franse naam
la Cidarie à bec
Synoniemen
Melanippe amniculata, Larentia unangulata
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De bandspanners hebben een bandtekening dwars over de vleugels.
De buitenrand van de middenband toont in het midden een scherpe punt. Zie ook: 'toelichting wetenschappelijke naam'.
Toelichting wetenschappelijke naam
Euphyia: euphuia is er goed uitzien, lovend, prijzend.
unangulata: unangulatus is enkelvoudig gehoekt, wijzend op de enkele tand die vanuit de middenband richting achterrand wijst.
Auteursnaam en jaartal
(Haworth, 1809)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 13-15 mm. De buitenrand van de middenband vormt in het midden een scherpe punt. Deze punt steekt scherp af tegen de aangrenzende witte zone met daarin soms enkele flauwe grijze lijntjes. Meestal is de middenband tamelijk gelijkmatig donker gekleurd. De achtervleugel is grotendeels witachtig met een bruinachtig grijze achterrand.
Gelijkende soorten vlinder
De gewone bandspanner (Epirrhoe alternata) en de bosbandspanner (Epirrhoe rivata) hebben een grilliger gevormde middenband met aan de buitenzijde een stompe punt en zijn vaak wat grijzer getint; bovendien is de achtervleugel sterker getekend. Bij beide soorten zijn er ook witte schubjes boven de donkere middenband, die bij de scherphoekbandspanner ontbreken. De witbandspanner (Spargania luctuata) en de dubbelhoekbandspanner (E. biangulata) hebben allebei een dubbel getand uitsteeksel aan de buitenzijde van de donkere middenband. Zie ook de springzaadbandspanner (Xanthorhoe biriviata).
Gelijkende soorten rups
Springzaadbandspanner (Xanthorhoe biriviata), koolbandspanner (Xanthorhoe designata), bruine vierbandspanner (Xanthorhoe spadicearia), vierbandspanner (Xanthorhoe ferrugata), grote vierbandspanner (Xanthorhoe quadrifasiata), geoogde bandspanner (Xanthorhoe montanata), zwartbandspanner (Xanthorhoe fluctuata) en egale bosrankspanner (Horisme tersata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Een soort die vooral wordt waargenomen in Noord-Brabant en daar op sommige plaatsen vrij algemeen kan zijn. In de afgelopen jaren heeft deze soort zich sterk uitgebreid in de noordoostelijke provincies. RL: niet bedreigd.
België
Vrij zeldzaam in het hele land, vooral in het oosten. Komt wijdverbreid voor in lage aantallen, maar zeldzaam in Oost-Vlaanderen en afwezig in West-Vlaanderen.
De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
In het westen grotendeels als E. biangulata. Naar het oosten tot Kamtsjatka en Japan; daar werden meerdere ondersoorten beschreven (gracilaria Bang-Haas 1906; tonnaichana Matsumura 1925; renei Bryk 1948). Ook in Noord-Amerika. In Scandinavië veel verder naar het noorden, in het zuiden ook in Griekenland, maar niet in Turkije.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Vooral heiden en gemengde bossen.
Planten
Vooral vogelmuur, maar ook andere soorten muur.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
