Nieuwsbericht

Rondom Boxmeer sinds 1918 niet meer waargenomen, maar hij is terug: de bosbeekjuffer. Tijdens een veldbezoek in het kader van het beekherstelproject van de Oeffeltse Raam stuitte Bram Spierings, ecoloog bij waterschap Aa en Maas, op een aantal van deze juffers. In eerste instantie dacht hij dat het ging om de meer algemene weidebeekjuffer, maar het bleek toch de bosbeekjuffer te betreffen. Dit is heel bijzonder binnen het beheergebied van Aa en Maas: slechts op één andere locatie komt deze soort voor. 

Bouwen met natuur

In de Oeffeltse Raam wordt het principe van bouwen met natuur al veelvuldig toegepast. Ter hoogte van Boxmeer kabbelt de Oeffeltse Raam door het Brestbos waar de beek zijn weg vindt tussen houtopstanden, omgevallen bomen, beverdammen en ingevallen takken. De bomen staan met hun wortels in de beek en beschaduwen het oppervlak van het water. Hierdoor groeit de beek niet dicht met waterplanten en hoeft hij nauwelijks onderhouden te worden. Het laat zien hoe goede inrichting en beheer bijdragen aan de dynamische hydromorfologische processen die je in een beek mag verwachten. 

Na een extreem droog jaar in 2018, een droge winter en een droog voorjaar in 2019 bleef neerslag uit. Ondanks dat geprobeerd werd water vast te houden, kon droogval van de Oeffeltse Raam in de zomer van 2019 niet voorkomen worden. Om verdere droogval tegen te gaan, is in 2019, 2020 en 2021 water vanuit de Maas via de Sambeekse Uitwatering naar de Oeffeltse Raam gepompt. Hierbij is extra aandacht besteed aan de waterkwaliteit. Door de inlaat van het maaswater bleef de Oeffeltse Raam de laatste jaren stromend en is droogval voorkomen.

De bosbeekjuffer doet zijn naam eer aan en komt voor bij beschaduwde beekjes in het bos. Een belangrijke factor is dat het water zuurstofrijk moet zijn. Dit betekent voldoende stroming, een goede waterkwaliteit en koud water. Daarnaast is de structuur van de beek van belang. Zeze moet gevarieerd zijn met dood hout, boomwortels en natuurlijke bochten. Door vervuiling en normalisatie van beken was de bosbeekjuffer in de vorige eeuw bijna uit Nederland verdwenen. Doordat er geïnvesteerd is in de verbetering van de waterkwaliteit en beekherstelprojecten heeft hij zich kunnen herstellen en is op sommige plekken weer teruggekomen, nu dus ook in de Oeffeltse Raam. Het is heel aannemelijk dat de wateraanvoer vanuit de Maas de terugkeer van de bosbeekjuffer in de Oeffeltse Raam mogelijk heeft gemaakt.

Doordat er rond de Oeffeltse Raam veel verharding (zoals bestrating) is, kan water van piekbuien snel naar de beek stromen en tot hoge waterstanden leiden. Dit heeft in het verleden geleid tot waterschade bij agrariërs en nabijgelegen bedrijventerrein. Om problemen met zowel te lage als te hoge waterstanden in de toekomst te verminderen, is in 2020 en 2021 een integrale aanpak opgesteld. Met deze aanpak wordt een wateroverlastknelpunt opgelost door het creëren van een waterberging. De uitvoerbaarheid van onderhoud wordt verbeterd, maar ook wordt beekherstel toegepast. De bosbeekjuffer gaat profiteren van het meanderen van de beek, het langer watervoerend houden van de beek, de 1400 meter aan natuurvriendelijke oevers die worden aangelegd en het dood hout dat wordt ingebracht.