November
Week 48
De atalanta is verwant aan de kleine vos en de dagpauwoog: de rupsen eten brandnetels en ze overwinteren als vlinder. Dat laatste is voor de atalanta overigens nieuw. Toen ik bij De Vlinderstichting kwam werken was het nog uitzonderlijk wanneer je in het vroege voorjaar in Nederland een atalanta zag: ze konden onze koude winters niet overleven. Tegenwoordig is het – met ‘dank’ aan de klimaatverandering – bijna normaal wanneer je in maart een atalanta ziet. Doordat er in de loop van mei heel veel trekvlinders uit het zuiden bijkomen, zegt het aantal overwinteraars echter nog steeds niet veel over de aantallen atalanta’s die hier in de zomer te zien zijn. En omgekeerd: na een slechte zomer kan hij een jaar later weer massaal aanwezig zijn. Daar hoop ik dus maar op!
Week 47
Atalanta’s zijn echte kroeglopers. Als er wat te drinken valt – liefst veel – dan zijn ze van de partij. In tuinen is vaak veel nectar te vinden, in grotere hoeveelheden dan in het buitengebied. De atalanta staat dan ook bijna altijd in de Top 3 van de jaarlijkse Tuinvlindertelling. Vlinderstruiken en hemelsleutel zijn echte trekkers, maar als je weinig plek hebt, maak je ze ook blij met rottend fruit. De alcoholische geuren van gistende pruimen hebben een enorme aantrekkingskracht. In onze tuin zie ik meestal veel atalanta’s op de klimop, waar ze zich voldrinken voor de vliegreis naar het zuiden of de overwintering. Dit jaar echter heb ik met smart op ze zitten wachten: wel veel honingbijen, maar slechts een enkele atalanta kwam bij ons drinken.
Week 46
De atalanta is, net als de distelvlinder, een trekvlinder. In het voorjaar komen de vlinders in Zuid-Europa uit de pop en vliegen met hoge luchtstromen mee naar het noorden. Ze komen dan in mei of juni in onder andere Nederland aan. Vaak zien deze vlinders er flink ‘afgevlogen’ uit: kapotte, kleurloze vleugels. Het is dan ook een enorme afstand die zo’n tere vlinder heeft afgelegd, haast ongelooflijk dat ze dat kunnen. De meest bekendste trekvlinder is de monarchvlinder, die vanuit Mexico helemaal tot Canada vliegt, en waarvan de nakomelingen weer terugvliegen. In oktober/november gaan ook veel atalanta’s bij ons weer op reis, maar slechts een klein deel bereikt daadwerkelijk het warme zuiden.
Week 45
De atalanta is een sterke vlinder, die goed kan vliegen en geen ingewikkelde eisen aan zijn omgeving stelt. Hij komt in Nederland overal voor, een vlinder waar we ons in elk geval geen zorgen over maken! Wat we ook weten is dat hij al eeuwenlang in ons land te zien is. Dat weten we bijvoorbeeld doordat er op schilderijen van Otto Marseus van Schrieck (1619-1678) atalanta’s zijn afgebeeld en in diezelfde tijd Johannes Goedaert (1617 – 1668) de metamorfose van onder andere de atalanta heeft beschreven. Hij gaf de vlinder ook een naam: klok-luyer, omdat: “Wanneer men haar in hare Veranderinge zijnde, aan-raakte, wist zy haar zoo sterk te bewegen, en haar lijf, tegen ’t glas aan, over en weer, zoodanig te slingeren, dat zy der een geluid in maakte, niet anders dan of er een klockjen geluid hadde".