geelpurperen spanner Idaea muricata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Komt voor in de duinen en lokaal op niet te droge zandgronden; op sommige plaatsen lijkt de soort vrij algemeen voor te komen. RL: niet bedreigd.
Rode lijst
kwetsbaar
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Half juni-begin augustus in één generatie; soms een kleine partiële tweede generatie. De vlinders zijn overdag gemakkelijk op te jagen uit lage vegetatie. Ze vliegen vanaf de schemering en rond zonsopkomst en komen op licht.
Levenscyclus
Rups: augustus-half mei. De soort overwintert als rups en verpopt zich in een cocon in de strooisellaag.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Purple-bordered Gold
Duitse naam
Purpurstreifen-Zwergspanner
Franse naam
la Phalène aurorale , la Variée
Oud Nederlandse naam
purperspannertje, snoepje
Synoniemen
Acidalia muricata, Sterrha muricata, Acidalia auroraria
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De vleugelkleuren van dit spannertje zijn geel en purper.
Toelichting wetenschappelijke naam
Idaea: idaios heeft betrekking op de berg Ida, de uitzichtplaats van waaruit de goden en godinnen de gevechten rond Troje volgden.
muricata: murex is een weekdier dat de beroemde Tyrische purperkleurstof leverde. Verwijst uiteraard naar de purperen tekening op de vleugels.
Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1767)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 8-10 mm. De levendige purperkleurige en gele vleugeltekening onderscheidt deze soort van vrijwel alle andere kleine spanners. Bij sommige exemplaren overheersen de gele vlekken, andere zijn overwegend purperkleurig met kleine gele vlekjes midden op de vleugel en een gele franje.
Gelijkende soorten vlinder
De zuringspanner (Lythria cruentaria) en het purperuiltje (Phytometra viridaria) hebben geen vlekken maar duidelijke dwarsbanden op de voorvleugel. Zie ook de purperen stipspanner (Scopula rubiginata). Daarnaast zijn er verschillende geel met purperkleurige dagactieve microvlinders in de familie van de lichtmotten (Pyralidae), onder andere de muntvlinder (Pyrausta aurata) en de purpermot (Pyrausta purpuralis); beide hebben echter een iets andere vleugelvorm en tekening en zijn donkerder van kleur. Ook de triangelmot (Hypsopygia costalis) is anders getekend.
Gelijkende soorten rups
Okergele spanner (Idaea ochrata), randstipspanner (Idaea sylvestraria), satijnstipspanner (Idaea subsericeata) en geblokte stipspanner (Idaea emarginata). Let op: de rups kan ook verward worden met rupsen van de Scopula-soorten.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Komt voor in de duinen en lokaal op niet te droge zandgronden; op sommige plaatsen lijkt de soort vrij algemeen voor te komen. RL: niet bedreigd.
België
In Vlaanderen vrij zeldzaam en wijdverbreid ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel; zeldzaam in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië vrij zeldzaam, maar wijdverbreid.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Bijna in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van Spanje en Frankrijk via West- en Midden-Europa (inclusief de Britse eilanden), Midden-Scandinavië en naar het oosten Rusland en Siberië en als ssp. minor (Sterneck 1927) in het Amoergebied, Noord-China, Korea en Japan; in het zuiden: Midden-Italië, de Balkan en de Kaukasus.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Vooral vochtige heiden, moerassen en natte graslanden; ook drogere heiden.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
