hageheld Lasiocampa quercus
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt op veel plaatsen op de zandgronden en in de duinen voor; ook daarbuiten kan de soort worden waargenomen. RL: gevoelig.
Rode lijst
gevoelig
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Half juni-half augustus in één generatie. De mannetjes vliegen op zonnige middagen in een grillige vlucht rond. De vrouwtjes vliegen vroeg in de avondschemering en komen aan het begin van de nacht op licht.
Levenscyclus
Rups: september-mei. De rups, waarvan de haren soms huidirritatie kunnen veroorzaken, is vaak zonnend aan te treffen. De rups verpopt zich tussen dode bladeren in een taaie, stevige bruine cocon.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Oak Eggar
Duitse naam
Eichenspinner
Franse naam
le Bombyx du chêne , la Minime à bande jaune
Synoniemen
Bombyx quercus
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De naam 'held' houdt mogelijk verband met het feit dat deze nachtvlinder behoort tot een van de grootste soorten uit Europa. Er is mogelijk nog een andere verklaring, wanneer Lasiocampa (Grieks voor 'behaarde rups') aan de benoeming ten grondslag ligt: het Griekse woord lásios betekent niet alleen 'harig, ruig', maar ook 'sterk, moedig', waarbij beharing symbool staat voor mannelijke moedigheid. Het voorvoegsel 'hage-' komt van meidoorn-'haag', een van de waardplanten van deze soort (volgens Jan Christian Sepp, circa 1770). Bovenstaande informatie is afkomstig uit het 'Woordenboek van de Nederlandse Diernamen in prep.' van de heer K.J. (Klaas) Eigenhuis. Om deze informatie te lezen, klik hier.
Toelichting wetenschappelijke naam
Lasiocampa: lasios is harig en kampa is rups. Deze naam had vroeger de status van een familie met ongeveer dezelfde samenstelling als nu de Lasiocampidae.
quercus: Quercus is het genus eik. Eik is een van de waardplanten van deze soort.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: ♂ 25-34 mm, ♀ 33-40 mm. Zowel de warme donkerbruine kleur van het mannetje alshet vaalgeel of lichtbruin van het vrouwtje, samen met de witte middenvlek en de brede lichte afzetting van de (doorgaans niet zichtbare) buitenste dwarslijn op de voor- en achtervleugel, maken deze soort goed herkenbaar. De afstand van de buitenste dwarslijn tot de achterrand van de vleugel neemt bij deze hageheld toe in de richting van de voorrand van de voorvleugel.
Kenmerken rups
Tot 65 mm; lichaam donkerbruin tot zwart, overdekt met bruinachtige haarborstels; boven de spiracula een rij witte strepen en onder de spiracula soms een rij roodachtige strepen; kop donkerbruin.
Gelijkende soorten vlinder
De kleine hageheld (L. trifolii) is gewoonlijk kleiner en de afstand van de buitenste dwarslijn tot de achterrand van de voorvleugel neemt bij de kleine hageheld in de richting van de voorrand af. Zie ook de kersenspinner (Odonestis pruni) en de herfstspinner (Lemonia dumi).
Gelijkende soorten rups
Kleine hageheld (Lasiocampa trifolii).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Algemeen. Komt op veel plaatsen op de zandgronden en in de duinen voor; ook daarbuiten kan de soort worden waargenomen. RL: gevoelig.
België
Zeer algemeen in het hele land.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van het Iberisch schiereiland via West-Europa (inclusief de Britse eilanden) en via Noord-, Midden- en Zuid-Europa oostwaarts tot Voor-Azië en via de gematigde zone tot Siberië.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Heiden, bosranden, struwelen, ruige graslanden en duinen.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
