oleanderpijlstaart Daphnis nerii

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

Zeldzaamheid

Een zeer zeldzame trekvlinder uit subtropische gebieden die zelden in ons land werd gezien. In 2004 zijn twee exemplaren waargenomen, één in Friesland en één in Limburg. In 2016 zijn zes exemplaren waargenomen, één imago en vijf rupsen. Ook in 2018 zijn er meerdere rupsen in Zeeland en Noord-Brabant gevonden en twee imago's. Vanaf 2018 worden er vrijwel elk jaar wel rupsen of vlinders gezien met als uitschieter 2024 met veel rupsen.

Rode lijst

trekvlinder

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Mei-oktober. De vlinders foerageren in het donker in vlucht op buisvormige bloemen zoals kamperfoelie en siertabak.

Levenscyclus

Rups: juli-september. Normaal slechts enkele rupsenwaarnemingen per jaar bekend, maar er zijn uitschieters zoals 2024. De soort is niet in staat om in Nederland te overwinteren omdat deze niet tegen vorst bestand is.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Oleander Hawk-moth

Duitse naam

Oleanderschwärmer

Franse naam

le Sphinx du laurier-rose

Synoniemen

Deilephila nerii

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Oleanderpijlstaart is een oude naam die ook al door Ter Haar in 'Onze Vlinders' wordt gebruikt.
Pijlstaart verwijst naar het staartje of 'pijl' op het laatste segment van de rups.
Oleander is de waardplant van deze soort.

Meer over Nederlandse namen

Ondersoorten

Deilephila nerii (Linnaeus, 1758)

Toelichting wetenschappelijke naam

Daphnis: Daphnis is een zoon van Hermes die een schaapherder op Sicilië werd en die geschoold was in muziek en poëzie.
nerii: Nerium is het plantengeslacht oleander, de waardplant van deze soort.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 48-51 mm. De sierlijk gebogen roomkleurige, rozeachtig bruine en paarsgetinte lijnen en banen op de voorvleugel en het borststuk zijn karakteristiek voor deze grote groene pijlstaart. Op het achterlijf bevinden zich witte banden.

Kenmerken rups

Tot 100 mm; kop klein, lichaam naar voren taps toelopend vanaf buiksegment 1. Rest van lichaam bijna cilindrisch. Heeft gewoonlijk een prominente lichtblauwe tot blauwe oogvlek op het derde segment en een bleke tot witte dorsolaterale lijn vanaf buiksegment 1 naar de hoorn. Hoorn stevig en naar beneden gebogen in laatste stadium. Lichaam bruin en glad in laatste stadium.

Verpreiding

Zeldzaamheid

België

Zeer zeldzaam. Echter recent (2024) veel rupsen meldingen in Vlaanderen.

De soort is als trekvlinder geclasssicifeerd en daarmee niet opgenomen op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Tropisch Voor- en Zuid-Azië, Afrika (ontbreekt echter in grote delen van Noord-Afrika). In Europa alleen standvlinder in het zuidelijke Middellandse Zeegebied. Als zeer zeldzame trekker in heel Europa, noordelijk tot Groot-Britannië en Scandinavië.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.