variabele eikenuil Nycteola revayana

Familie

visstaartjes (NOLIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt verspreid over het land voor, vooral op de zandgronden en in de duinen. RL: niet bedreigd.

Rode lijst

niet bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Deze soort vliegt in twee generaties vanaf juni, via de overwintering tot mei. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken wilgenkatjes en bloemen van klimop. De soort is in het najaar vrij gemakkelijk uit lage takken van eiken te kloppen.

Levenscyclus

Rups: mei-september. De rups leeft in een spinsel aan het uiteinde van de takken en heeft een duidelijke voorkeur voor eiken met een warme standplaats. De verpopping vindt plaats in een stevige cocon in de vorm van een bootje, vastgemaakt aan de onderzijde of bovenzijde van een blad van de waardplant of op een tak. De soort overwintert als vlinder in de strooisellaag onder de waardplant of in naaldbomen.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Oak Nycteoline

Duitse naam

Eichen-Wicklereulchen

Franse naam

la Sarrothripe de Revay

Synoniemen

Sarrothripus revayana, Penthina revayana

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Eik is de enige waardplant van deze zeer variabele soort. De nachtvlindergids toont vijf varianten en in de Skinner staan er zelfs zes.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Nycteola: nux, nuxtos is nacht en eos is dageraad. De soort vliegt in de vroege achtend. Het is ook mogelijk dat de uitgang -eola gezien moet worden als een niet alledaagse verkleiningsvorm.
revayana: revayana is een eerbetoon aan M. Refay (18e eeuw), een Franse entomoloog.

Auteursnaam en jaartal

(Scopoli, 1772)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-13 mm. Dit visstaartje is qua vleugeltekening zeer variabel, maar goed te herkennen aan de karakteristieke vleugelvorm. De voorvleugel verbreedt zich vanuit de smalle basis meteen sterk via een opvallende schouder, waarna de rechte of enigszins holle voorrand grofweg evenwijdig loopt aan de binnenrand. De voorvleugel heeft vaak een enigszins gemarmerd patroon van leigrijze, bruine, zwartachtige, en soms ook witachtige kleuren. Bij vrijwel alle kleurvormen zijn (soms duidelijk, soms vaag) donkere golvende dubbele centrale dwarslijnen aanwezig, waardoor een wortelveld, een middenveld en een zoomveld zijn te onderscheiden. Het kleurverschil tussen deze velden is doorgaans gering. In het middenveld is meestal een, soms rood- of rozeachtig getinte, bruine kleur aanwezig. In de direct aangrenzende zones domineert het grijs, terwijl in de vleugelzoom en de vleugelwortel soms weer het bruin overheerst. In het wortelveld liggen soms twee forse zwartachtige stippen en in het zoomveld een meer onregelmatige rij kleinere stippen of vlekjes, waar omheen soms een smalle grillige witachtige band ligt. In het middenveld is de niervlek zichtbaar als een donkere stip, die echter niet altijd even duidelijk is. Bij sommige exemplaren lijkt het patroon van dwarslijnen afwezig en is de voorvleugel nagenoeg effen, meestal donkergrijs van kleur. Andere vlinders hebben een zwarte wortelstreep op de voorvleugel. Het komt ook voor dat het patroon van dwarslijnen vervangen is door een overlangs patroon van zwart- en oranjeachtig bruin met grijze vegen en stroken. De vrij lange, vooruitstekende palpen vallen op.

Kenmerken rups

Tot 20 mm; lichaam helder groen met smalle, groenachtig gele insnijdingen tussen de segmenten en een spaarzame, fijne, witte beharing; spiracula geelachtig met zwarte rand; kop licht geelachtig groen.

Gelijkende soorten vlinder

De fraaie wilgenuil (N. degenerana) is groter, heeft een bredere voorvleugel, een witte kop en witte palpen; bovendien is de voorvleugel bonter getekend met meer wit. Zie ook de kleine wilgenuil (N. asiatica). Het diamantborsteltje (Acleris cristana) en de kameleonbladroller (A. hastiana), twee microvlinders die behoren tot de familie van de bladrollers (Tortricidae), zijn kleiner en slanker; de kameleonbladroller heeft bovendien kortere palpen en het diamantborsteltje heeft een opvallend bosje omhoog staande schubben midden op de voorvleugel.

Gelijkende soorten rups

De rups van de variabele eikenuil zou verward kunnen worden met rupsen van micronachtvlinders.

Gelijkende soorten vlinder

Gelijkende soorten rups

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Loofbossen, duinen en parken.

Planten

Eik.

Waardplant

Eik
Quercus

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie visstaartjes (NOLIDAE)

Alle soorten uit deze familie