Nieuwsbericht

Zoek zwarte herfstspinner bij lichtvervuiling

maandag 16 november 2020

De zwarte herfstspinner is een grote en opvallende verschijning, maar toch wordt deze algemene nachtvlinder helemaal niet zoveel waargenomen. Dat komt door de verborgen leefwijze en er zijn maar sporadisch waarnemingen zonder dat er een kunstlichtbron aan te pas komt. De vlinder zit soms in verlichte viaducten of in flatportalen en ook in lichtvallen worden ze nu regelmatig gemeld.

Het mannetje van de zwarte herfstspinner heeft grote geveerde voelsprieten om vrouwtjes mee te kunnen detecteren. Het mannetje van de zwarte herfstspinner heeft grote geveerde voelsprieten om vrouwtjes mee te kunnen detecteren.

De naam herfstspinner heeft hij niet zomaar gekregen. De vlinder begint te vliegen als de herfst al echt is ingetreden, zo begin oktober. De top van de vliegtijd ligt echter nu, half november. En nu komen de meldingen regelmatig binnen op de invoerportalen Waarneming en Telmee.

Grote aantallen

Vaak gaat het om een enkel exemplaar, maar de afgelopen week waren er ook meldingen van grotere aantallen zoals tien bij elkaar in de duinen van Noord-Holland op 8 november en bij Winterswijk op 10 november, 12 exemplaren in Hees (Drenthe) op 9 november en maar liefst 31 vlinders in een lichtval in Strijbeek (Noord-Brabant) op 11 november. De vlinders vliegen alleen ´s nachts en komen af op kunstlicht, soms in grote aantallen; verder worden ze zelden waargenomen. Blijkbaar verstoppen ze zich goed overdag en laten ze zich niet gemakkelijk verstoren, zoals veel andere nachtvlinders nog wel eens doen.

Waarnemingen zwarte herfstspinner vanaf 2010 (kaartje: NDFF/BIJ12) Waarnemingen zwarte herfstspinner vanaf 2010 (kaartje: NDFF/BIJ12)

Lichtvervuiling

Rupsen van de zwarte herfstspinner leven op diverse loofbomen. Rupsen van de zwarte herfstspinner leven op diverse loofbomen.

De vlinders die nu vliegen, gaan op zoek naar een partner en de vrouwtjes zetten hun eitjes af op de waardplanten waarvan de rupsen eten. De soort overwintert als ei vastgehecht aan de bast van een twijg of de stam. Waardplanten zijn diverse loofbomen zoals eik, es, linde en populier. In Nederland worden vooral berk, populier en wilg gebruikt (Jeroen Voogd in Het nachtvlinderboek).

De rups eet alleen´s nachts (in mei en juni) en rust overdag tegen een twijg of tegen de boomschors. Eind juni verpoprt de rups zich onder de schors of in de strooisellaag in een cocon waarin aarde wordt verwerkt.

Zoek op verlichte plekken

De zwarte herfstspinner is algemeen en komt verspreid over het hele land voor op plekken waar loofbomen staan. De soort ontbreekt grotendeels in de grote open weidegebieden in Noord-Holland en Friesland. Het is een soort van bossen, struwelen en ook wel stedelijk gebied met oudere tuinen. Wil je de zwarte herfstspinner ook te zien krijgen ga dan vanavond op zoek op plekken met ‘lichtvervuiling’ zoals flatgalerijen, bushokjes, viaducten en dergelijke.

Op zoek naar nachtvlinders

In Nederland leven meer dan 2400 soorten vlinders. Een groot deel daarvan zijn nachtvlinders (ongeveer 920 soorten) of micro-vlinders (heel kleine vlindertjes, ruim 1480 soorten). Er leven nu nog 53 soorten dagvlinders in ons land. Omdat nachtvlinders vooral 's nachts vliegen, is het lastig om ze te zien. Maar daar zijn gelukkig een heleboel trucjes voor!

Lees meer

Licht ZwarteHerfstspinner