Nieuwsbericht

Met de update is het aantal met uitsterven bedreigde soorten op de Rode Lijst voor het eerst boven de 40.000 gekomen. De Rode Lijst van de IUCN telt nu 142.577 soorten waarvan er 40.084 met uitsterven worden bedreigd.

"Het wereldwijde verlies aan libellen bevestigt de noodzaak om wetlands en de biodiversiteit die zij herbergen te beschermen. Wereldwijd verdwijnen deze ecosystemen drie keer sneller dan bossen", aldus Dr. Bruno Oberle, Director General van de IUCN.

"Moerassen en andere wetlands lijken misschien onproductief en nutteloos voor de mens, maar ze leveren ons essentiële diensten. Ze slaan koolstof op, leveren ons schoon water en voedsel, beschermen ons tegen overstromingen, en ze zijn het leefgebied voor één op de tien diersoorten wereldwijd."

Uit de assessment van libellen en waterjuffers blijkt dat 16% van de 6.016 soorten met uitsterven wordt bedreigd, omdat hun broedplaatsen in zoet water steeds verder achteruitgaan. In Zuid- en Zuidoost-Azië wordt meer dan een kwart van alle soorten bedreigd, vooral door het vernietigen van wetlands en regenwouden om plaats te maken voor gewassen zoals palmolie. In Midden- en Zuid-Amerika is de belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van libellen het kappen van bossen voor woningbouw en commerciële bouw. Pesticiden, andere verontreinigende stoffen en klimaatverandering zijn overal ter wereld groeiende bedreigingen voor soorten. Dit zijn ook de grootste bedreigingen voor libellen in Noord-Amerika en Europa.

"Libellen zijn zeer gevoelige indicatoren voor de toestand van zoetwaterecosystemen, en deze eerste wereldwijde beoordeling laat eindelijk de omvang van hun achteruitgang zien. Het biedt ook een belangrijke basis om het effect van beschermingsmaatregelen te meten", aldus Dr Viola Clausnitzer, medevoorzitter van de IUCN SSC Dragonfly Specialist Group. "Om deze prachtige insecten in stand te houden, is het van cruciaal belang dat regeringen, landbouw en industrie bij ontwikkelingsprojecten rekening houden met de bescherming van wetland-ecosystemen, bijvoorbeeld door belangrijke leefgebieden te beschermen en ruimte te maken voor stedelijke wetlands."

In Nederland speelt verdroging nog wel een rol, maar het ontginnen van moerasgebieden is gestopt en er worden juist weer moerassen hersteld. Ook de waterkwaliteit in beken en rivieren is weer beter dan het lange tijd was. Dit heeft ertoe geleid dat veel libellensoorten in Nederland zich juist hersteld hebben. Het gaat dus weer iets beter dan 30 of 40 jaar geleden. Dit biedt een positief vooruitzicht voor andere landen.

Roy van Grunsven, projectleider bij De Vlinderstichting: "Libellen zijn heel goed in staat om gebieden die weer geschikt zijn, opnieuw te koloniseren. Als je maar zorgt dat de leefgebieden hersteld worden."

Hete zomers

Het investeren in herstelmaatregelen geeft dus resultaat. Toch valt er ook in Nederland nog veel winst te behalen. Zo kan de waterkwaliteit op veel plekken echter nog veel beter. Ook stikstofdepositie en klimaatverandering zijn een flinke bedreiging voor een aantal libellensoorten. Voor sommige soorten wordt het te warm en in hete zomers kunnen vennen en beekjes opdrogen. Met funeste gevolgen. 

Het beschermen waard

Bescherming van bossen, savannes en toendra’s staat al langer op de kaart. En de laatste jaren is er ook veel aandacht voor de bedreigingen van de biodiversiteit in de zeeën. Over de toestand van de zoete wateren horen we in verhouding maar weinig. Terwijl zoetwaterecosystemen heel soortenrijk en ook sterk bedreigd zijn. Deze update van de IUCN Rode Lijst onderstreept dat nogmaals. Wetlands zijn maar een klein oppervlakte van de wereld. Maar rivieren, meren, moerassen en poelen zijn ware bedreigde hotspots. Het beschermen meer dan waard, zowel in Nederland als daarbuiten.

Meer over bescherming van libellen in Nederland