gewone agaatspanner Eulithis populata

Familie

spanners (GEOMETRIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. In het grootste deel van het land een zeldzame en verspreid voorkomende vlinder; op de Utrechtse Heuvelrug en in Gelderland soms vrij algemeen.
RL: bedreigd.

Rode lijst

bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Eind mei-begin augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en kunnen in het donker rustend worden aangetroffen op hei en bosbes; ze komen ook op licht. Overdag zijn ze gemakkelijk uit lage vegetatie en solitaire struiken op te jagen.

Levenscyclus

Rups: april-juni. De rups verpopt zich in een losse cocon op de waardplant of in de strooisellaag er onder. De soort overwintert als ei.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Northern Spinach

Duitse naam

Veränderlicher Haarbüschelspanner

Franse naam

la Cidarie du peuplier

Synoniemen

Lygris populata, Cidaria populata, Eulithis dotata

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De wetenschappelijke Genusnaam wijst op een 'mooie steen' (zie toelichting wetenschappelijke naam); agaat is zo'n mooie steen.
Deze spanner is de gewoonste van de agaatspanners.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eulithis: eulithos is gemaakt van mooie steen; de vlinders zien er aantrekkelijk uit, veelal met geelachtige grondkleur die aan zandsteen doet denken.
populata: Populus is het plantengeslacht populier. De rups is polyfaag en zal ook wel op populier kunnen leven.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 13-18 mm. De voorvleugel varieert in kleur van bleekgeel tot oranjeachtig bruin. In het midden van de meestal donkerder gekleurde middenband bevindt zich vaak een rij kleine ronde of ovale vlekken die dicht bij de binnenrand van de vleugel iets lichter van kleur zijn. De buitenrand van de middenband heeft twee min of meer stompe uitsteeksels. In de vleugelpunt bevindt zich een kort donker streepje dat onderdeel is van een min of meer driehoekige donkere vlek langs de achterrand van de vleugel. Het vrouwtje is veel kleiner dan het mannetje.

Kenmerken rups

Tot 26 mm; zeer variabel in kleur, van lichtbruin of grijs tot roodachtig bruin tot geelachtig groen, soms met roodachtig bruine insnijdingen tussen de segmenten; over de rug een rij driehoekige of X-vormige, roze-wit gekernde, roodachtig bruine of donkerbruine vlekken; kop roodachtig bruin of donkerbruin.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de oranje agaatspanner (E. testata), de bessentakvlinder (E. mellinata) en de kajatehoutspanner (Pelurga comitata).

Gelijkende soorten rups

Wortelhoutspanner (Eulithis prunata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Gelijkende soorten vlinder

Gelijkende soorten rups

Bescherming

Wet natuurbescherming

N.v.t.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Heiden en open bossen.

Planten

Vooral bosbes; in het buitenland ook wilg en populier.

Waardplant

Populier
Populus

Wilg
Salix

Bosbes
Vaccinium

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

Alle soorten uit deze familie