springzaadspanner Ecliptopera capitata
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Wordt af en toe in het zuiden en midden van het land waargenomen. RL: gevoelig.
Rode lijst
gevoelig
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Begin mei-eind augustus in twee generaties; de tweede generatie is partieel. De vlinders zijn overdag gemakkelijk op te jagen uit de vegetatie, waarbij ze zelden ver van de waardplant vandaan vliegen. Bij regenachtig en somber weer zijn de vlinders soms overdag actief of zijn ze rustend op boomstammen aan te treffen.
Levenscyclus
Rups: juni-oktober. De soort overwintert als pop.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Duitse naam
Gelbleibiger Springkrautspanner
Franse naam
la Cidarie de la balsamine
Oud Nederlandse naam
springkruidrups
Synoniemen
Cidaria capitata, Larentia capitata
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Groot springzaad is de waardplant van deze spannersoort.
Toelichting wetenschappelijke naam
Ecliptopera: ekleipo is falen, te kort schieten en ops, opos is gezicht; in zijn verklaring zegt Warren: 'het gezicht is niet bol maar duidelijk vlak'.
Auteursnaam en jaartal
(Herrich-Schäffer, 1839)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 11-13 mm. Lijkt sterk op de marmerspanner (E. silaceata). In de golflijn bevindt zich een rij donkere witgerande pijlvormige vlekken; deze pijlvlekken nemen vanaf de voorrand richting de binnenrand duidelijk af in grootte en zijn in het midden klein. Het borststuk en het achterlijf zijn oranje; het mannetje rust met het uiteinde van het achterlijf omhoog gekromd.
Gelijkende soorten vlinder
Zie de marmerspanner (E. silaceata).
Gelijkende soorten rups
Marmerspanner (Ecliptopera silaceata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Verpreiding
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Wordt af en toe in het zuiden en midden van het land waargenomen. RL: gevoelig.
België
Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Recente vindplaatsen beperken zich nagenoeg tot Zoniënwoud. In Wallonië zeldzaam in Luik, Luxemburg en Namen; elders zeer zeldzaam.
De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
In Zuid- en West-Europa een verspreiding met hiaten. Niet op de Britse eilanden. Vanuit Midden-Europa oostwaarts via Rusland en Siberië tot Japan; in het noorden van Europa tot Zuid-Scandinavië.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Vooral bosranden, brede bospaden en open plekken in het bos.
Planten
Groot springzaad en reuzenbalsemien.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
