Vleugelloze vrouwtjes

In Nederland en België komen dertien soorten voor waarvan de vrouwtjes sterk gereduceerde vleugels hebben. Deze vrouwtjes steken alle energie in de voortplanting in plaats van vliegen. Hierdoor zijn de vleugels sterk gereduceerd. Vijf van de soorten vliegen voornamelijk voor de jaarwisseling en de overige acht na de jaarwisseling (opgenomen in de tabel hieronder en in de herkenningsfolder). Het moment wanneer een vrouwtje wordt aangetroffen is echter geen sluitend kenmerk om een soort op naam te brengen. Wanneer je buiten de winterperiode een vlinder met stompjes aantreft dan is dat waarschijnlijk een vlinder die net uit de pop komt en nog bezig is om zijn vleugels op te pompen, zie bijvoorbeeld de foto hiernaast van een lente-orvlinder (Achlya flavicornis). Het kan ook zijn dat er iets fout is gegaan bij dit proces.

De kenmerken die worden benoemd zijn overgenomen van de soortpagina’s op deze website tenzij anders vermeld. Een andere handige website waar veel van de Europese vleugelloze vrouwtjes op staan afgebeeld is Lepiforum. Hier staan onder andere afbeeldingen van de zeer zeldzame rouwrandspanner (Lycia zonaria), die niet in dit overzicht is meegenomen vanwege de extreme zeldzaamheid.

Download de herkenningsfolder

De dertien soorten nachtvlinders waarvan de vrouwtjes in de winter gereduceerde vleugels hebben. Per soort staat ter indicatie de piek weergegeven wanneer de imago’s actief zijn en of de vleugels opvallend zijn of niet.