bont schaapje Acronicta aceris
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Komt verspreid over vrijwel het hele land voor. RL: kwetsbaar.
Rode lijst
kwetsbaar
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Begin mei-half augustus in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen; overdag worden ze soms rustend aangetroffen op een boomstam of een paaltje.
Levenscyclus
Rups: juni-oktober. De opvallend gekleurde en sterk behaarde rupsen verpoppen zich meestal in dood hout; ze knagen daarin een gang waarvan de uitgang wordt dichtgemaakt met zijde. De soort overwintert als pop, soms meerdere jaren.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
The Sycamore
Duitse naam
Ahorn-Rindeneule
Franse naam
la Noctuelle de l'érable
Oud Nederlandse naam
esdoornuil
Synoniemen
Acronycta aceris, Apatele aceris
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Het schaapje (Acronicta leporina) en het bont schaapje (Acronicta aceris) danken hun Nederlandse naam aan het harige, wollige uiterlijk van de rups, dat wel wat doet denken aan een schaap. Bij het schaapje (vroeger ook wel wit schaapje genoemd) zijn de haren van de rups wit, bij het bont schaapje zijn de haren bont (geel, oranje, rood) gekleurd.
Toelichting wetenschappelijke naam
Acronicta: akronux is het vallen van de avond. Waarschijnlijk heeft deze naam dezelfde strekking als Noctua, in de nacht. Dit genus heeft immers geen enkele binding met de avondschemering.
aceris: Acer is het plantengeslacht esdoorn, een van de door Linnaeus aangegeven voedselplanten.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 18-22 mm. De voorvleugel van deze Acronicta-soort is breed, bij het mannetje iets smaller, en heeft een koele lichtgrijze grondkleur. De vleugel is bruinachtig grijs bespikkeld, vooral langs de buitenzijde van de buitenste dwarslijn. Langs de binnenzijde van de S-vormige buitenste dwarslijn ligt een smalle zoom die bestaat uit kleine lichtgekleurde blokjes; deze zoom is altijd duidelijk, ook bij donker gekleurde exemplaren. In het wortelveld bevindt zich gewoonlijk een lange vertakte zwarte wortelstreep. De achtervleugel van het mannetje is witachtig, die van het vrouwtje grijsachtig wit; op de achtervleugel zijn donkere aders zichtbaar.
Kenmerken rups
Tot 40 mm; lichaam grijsachtig bruin, bedekt met dichte penselen van lange, lichtgele of oranje haren en op de rug vier paar roodachtige haarborstels; over het midden van de rug een rij zwartgerande, ruitvormige, witte vlekken; kop donkerbruin.
Gelijkende soorten vlinder
Zie de schilddrager (S. megacephala) en de wolfsmelkuil (A. euphorbiae).
Verpreiding
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Komt verspreid over vrijwel het hele land voor. RL: kwetsbaar.
België
Vrij algemeen. Wijdverbreid in Vlaanderen, maar doorgaans waargenomen in lage aantallen. In Wallonië wijdverbreid in alle provincies.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Van Marokko via Zuid- en Midden-Europa naar het noorden tot Midden-Engeland, Zuid-Noorwegen, Zuid-Zweden, Zuid-Finland en tot de Oeral. Naar het zuiden tot de grote eilanden van de Middellandse zee, naar het oosten via Klein-Azië, Palestina, Irak en Iran tot Centraal-Azië (Afganistan, Kirgiesië: Issyk-Koel)
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Planten
Diverse loofbomen, waaronder eik, berk, spaanse aak, tamme kastanje en paardenkastanje.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
